شکستگی و ارتوپد

[رزیتا]

مروری بر درمان کمردرد

اگر پزشک به شما بگوید که علت کمردرد شما، در اثر پارگی دیسک کمر است، چه کاری باید انجام دهید؟ راه های درمان
کمردرد شامل جراحی، تزریق استروئیدها، مصرف داروهای ضد درد، انجام ورزش و نرمش های بدنی، ماساژ دادن کمر با وسایل مخصوص مثل فیزیوتراپی کمر است.

به دلیل اینکه جراحی تأثیر چندانی در کاهش درد کمر ندارد، توصیه زیادی به جراحی کمر نمی شود، مگر اینکه احتمال آسیب همیشگی کمر مثل فقدان حس در ناحیه کمر، عدم کنترل عضلات کمر و درد شدید و مداوم در این قسمت وجود داشته باشد.
تزریق استروئیدها هم باعث تسکین موقت درد می شود و هرگز نمی تواند آن را برای همیشه معالجه کند.
بهترین و اولین راه درمان کمردرد ، ورزش و انجام فیزیوتراپی و ماساژ کمر است که خیلی بیشتر از استراحت کردن باعث کاهش درد می شوند.
ورزش باعث کشش و قوی شدن عضلات شکم، پشت و پا می شود. برنامه ورزشی برای قوی کردن عضلات باید دو تا سه بار در هفته و بطور منظم و اجرا شود. تمرینات کششی نیز هر روز برای کشش عضلات پشت و پا باید انجام گیرد.

ماساژ سفت کمر خیلی دردناک است و باعث سوزش پوست می شود، به همین دلیل اغلب یک بار در هفته باید انجام گیرد. ماساژ سطحی و آرام پوست تاثیری در کاهش درد کمر ندارد. فیزیوتراپی باعث از بین رفتن اسپاسم و گرفتگی عضلات می شود، در نتیجه تأثیر زیادی در کاهش درد کمر دارد.
در این مطلب سعی کردیم خلاصه های از روشهای درمان کمردرد را برای شما بیان کنیم. منتظر مطالب مفصل تری دراین زمینه باشید که انشاءا... در آینده برای شما ارائه خواهیم داد.


نیره ولدخانی – کارشناس تغذیه تبیان

[رزیتا]

ورزش های مخصوص برای بهبود کمردرد

كمردرد (1)

آناتومی

ستون فقرات كمری ساختمان مركبی است كه بخش فوقانی و تحتانی بدن را به هم متصل می نماید. این ساختمان متشكل است از: مهره ها، طناب نخاعی، اعصاب نخاعی، دیسك های بین مهره ای، رباطها(1) و عضلات.



علل شایع كمردرد در بین ورزشكاران

1) پیچ خوردگی ها(2) و كشیدگی ها (3)

كشیدگی عضله می تواند در اثرآمادگی عضلانی ناكافی و یا كاربیش از حد عضله رخ دهد. 5 مهره كمری بوسیله رباطها به هم متصل شده اند. این رباطها دراثر آمادگی ناكافی و یا استفاده بیش از حد و مفرط دچار ضعف و یا سفتی می گردند . بنابراین، این امكان وجود دارد كه با یك حركت شدید ناگهانی، دچار پیچ خوردگی شوند.
در صورت آسیب رباطها، ممكن است با انقباض شدید(4) ویا گرفتگی عضلات كمری مواجه شویم. پیچ خوردگی ها و كشیدگی ها از علل شایع كمر درد درمیان ورزشكاران هستند.

2- ضایعات دیسك بین مهره ای
درگذشته تصور بر این بود كه دیسك های بین مهره ای هیچ گونه عصب دهی حسی ندارند و بنابراین معتقد بودند كه تنها علت كمر درد با منشا دیسك بین مهره ای، بیرون زدگی (1) و یا پارگی دیسك است كه منجر به گیر افتادن (2) ریشه عصبی می گردد. بهر حال، بین 3/1 تا 2/1 خارجی آنولوس فیبروزوس ( بخش خارجی دیسك ) عصب دهی می شود. آسیب های فشاری و یا پیچشی می توانند منجر به پارگی دراین بخش ودر نتیجه درد گردند. همچنین این گونه آسیب ها می توانند به عنوان فاكتوری مستعد كننده برای بیرون زدگی بخش مركزی دیسك مطرح باشند.


3- آسیب دیدگی مفاصل لولایی (3)
از علل شایع درد با منشا مفاصل لولایی می توان به شكستگی های تحت غضروفی(4) ، پارگی های كپسولی، كندگی های كپسولی و خونریزی های داخل فضای مفصلی اشاره نمود.

4- اسپوندیلولیزیس (5)
اسپوندیلولیزس ( شكستگی های تنشی بخش بین مهره ای ) در ورزش ها یی كه با بازشدن شدید مفاصل(6) همراه هستند، مانند ژیمناستیك، كریكت و بدمینتون، بیشتر دیده می شود. اسپوندیلولیزیس ( لغزیدن یك مهره روی مهره دیگر) ممكن است در ورزشگارانی كه دارای مشكلات دوطرفه حاشیه خارجی مهره ها هستند، رخ دهد.


پیشگیری از كمردرد

1) وضعیت قرارگیری نامناسب به ستون مهره های شما فشار وارد می آورد. رباطها بیش از حد كشیده، عضلات خسته و مفاصل و اعصاب تحت فشار قرار می گیرند.

به راست قامتی بیند یشید: قفسه سینه را جلو داده ، شانه ها را رها نمایید، چانه را به سمت داخل و سر را همتراز سطح بدن قرار دهید.

2) انعطاف پذیری(1)
انعطاف پذیری عضلات باز كننده كمری، خم كننده لگنی، عضلات خلف رانی و دور كننده های لگنی را حفظ نمایید. اگر این عضلات سفت وانعطاف ناپذیر باشند، به علت افزایش تنش روی بخش كمری خارجی (2) درمعرض آسیب خواهید بود.
دراین زمینه تمرینات كششی به شما كمك می نمایند.
3) تمرینات استحكام بخش كمری (1)
هدف از تمرینات استحكام بخش كمری، انقباض همزمان عضلات عمقی شكمی و باز كننده های كمری است.
این امر می تواند به پیشگیری و تخفیف درد كمر كمك نماید.

4) كار با وزنه
شیوه صحیح كار با وزنه به پیشگیری از كمر درد كمك می كند.
پاها را به اندازه عرض شانه باز كنید.
روی لگن و زانو خم شوید. وزنه را محكم در دست گرفته و آن را به بدن خود نزدیك نمایید. عضلات شكم خود را سفت نموده و از عضلات قوی پاهای خود جهت بلند كردن وزنه استفاده كنید. پشت خود را درحد امكان صاف نگهدارید. از پیچش بدن بپرهیزید. روی پاهای خود بچرخید نه روی پشت خود.

5) خوابیدن
تشك شما باید درحد كافی سفت باشد تا از وضعیت طبیعی بدن شما حمایت نماید.

6) تمرینات متقاطع (2) توصیه براین است كه در كنارورزشهایی نظیرقایقرانی، دو، تنیس كه مشتمل بر تمرینات و چرخش های فشارنده هستند، ورزشهای غیر فشرده نظیر شنا به برنامه تمرین افزوده شود. این امر به عضلات، رباطها، دیسكها و مفاصل فرصت استراحت می دهد. بهرحال دركمردرد حاد، باید از شنای قورباغه، كرال و پروانه اجتناب نمود.

[رزیتا]

تاثیر تغذیه بر کمردرد

بعضی از مواد مغذی می توانند متابولیسم سلولی را که زمینه ساز التهابات مزمن است، تعدیل نمایند. این مواد مانند داروها باعث کاهش سریع درد نمی شوند، بلکه بعد از هفته ها یا ماه ها اثرات خود را نشان می دهند. همچنین مشابه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بر روی مکانیسم های التهابی بدن عمل می کنند. گوشت قرمز باعث افزایش دردهای مزمن کمر شده و نیز اسید اوریک حاصل از آن نیز در ایجاد درد مفاصل دخالت دارد.

گوشت قرمز برای کمردرد مضر است ، ولی ماهی ، روغن ماهی ، آجیل و دانه های خوراکی مثل بادام و گردو و بادام زمینی ، سویا و سایر حبوبات ، سیب زمینی و غذاهای تهیه شده از جو برای کاهش درد کمر مفید هستند.



بدن انسان از اسید آراشیدونیک ( نوعی اسید چرب اشباع ) موجود در چربی حیوانی برای ساخت پروستاگلندین های نوع 2 استفاده می کند که مواد شبه هورمونی هستند و باعث افزایش التهابات می شوند. سبزیجاتی مانند سیب زمینی ، سویا و سایر حبوبات و ماهی های آب های سرد باید به عنوان منبع مهم پروتئینی جانشین گوشت های حیوانی شوند.

مغزها و دانه ها منابع عالی دیگری از پروتئین هستند. روغن این مغزها و دانه ها مانند روغن ماهی ، محتوی اسیدهای چرب ضروری است و بدن انسان قابلیت تبدیل آن ها به موادی به نام پروستاگلندین های نوع 1 و 3 را دارد. این مواد از منابع گیاهی هم مشتق می شوند.

بادام ، بادام زمینی و گردو هم بسیار مفید می باشند؛ زیرا محتوی منیزیم هستند و منیزیم نه تنها در ساختمان استخوان ها و غضروف ها به کار می رود ، بلکه در نگهداری کشش عضلات هم مؤثر هستند. کمردرد اغلب نتیجه کشش ضعیف عضلات شکمی است.

برنامه غذایی روزانه ما باید از نظر میوه ها ، سبزیجات خام و غلات سبوس دار کامل باشد تا مواد مغذی لازم را برای نگهداری استخوان ها ، سیستم عصبی و عضلانی که تقویت کننده قسمت پشتی بدن است، تأمین نماید.غذاهای تهیه شده از جو یا پوره آن ، بهتر است در هر صبحانه خورده شوند. این غذاها منبع عالی از سیلسیم هستند که برای تقویت و ساخت استخوان ها لازم است و نیز حاوی ویتامین های گروه B می باشند که برای سلامتی سیستم اعصاب و عضلات مفیدند.



مکمل های تغذیه ای


کلسیم و منیزیم برای استخوان ها و همچنین برای کاهش اسپاسم عضلانی مؤثر هستند. وجود سیلسیم در ساختمان استخوان ها نیز ضروری است. بیوفلاوونوئیدها و ویتامین های E و C برای نگهداری بافت پیوندی و نیز کاهش خطرات ناشی از آسیب ها مفید می باشند. ویتامین C در مواردی که اسید معده ترشح کمی دارد و در نتیجه کلسیم کمتری از غذا جذب می شود، کمک کننده است. اگر منشاء درد کمر ، اسپاسم عضلانی یا مربوط به عصب سیاتیک باشد ، در این موارد روغن پامچال یکی از منابع عالی در کاهش التهابات خواهد بود.



مقدار توصیه شده روزانه مکمل ها برای کاهش درد


- کلسیم 100 میلی گرم
- منیزیم 500 میلی گرم ( اگر مشکل کلیوی دارید ، قبل از مصرف این مقدار منیزیم با پزشک خود مشورت نمایید)
- ویتامین E به همراه توکوفرول ها 400 تا 800 واحد بین الملل.

آنتی اکسیدان ها


با بروز یک واکنش التهابی در بدن ، مواد مضری به نام رادیکال های آزاد ایجاد می شوند. رادیکال های آزاد موجب آسیب به بافت ها ، افزایش التهابات و عود مجدد درد می شوند. وجود مقادیر زیاد آنتی اکسیدان ها در بدن با مبارزه بر علیه رادیکال های آزاد ، باعث کاهش درد و التهاب می شوند.



ویتامین C


ویتامین C یکی از مهم ترین آنتی اکسیدان ها به شمار می رود که می تواند در بهبود زخم ها و آسیب های اسکلتی و عضلانی و نیز دردهای مزمن مؤثر باشد.
مقدار توصیه شده حداکثر 2000 تا 3000 میلی گرم در روز است.



بیوفلاوونوئیدها


مانند کورستین و کاتچین باید به همراه ویتامین C مصرف شوند که دارای اثرات آنتی اکسیدانی بوده و همچنین قابلیت نفوذپذیری مویرگ ها را می کاهند که این امر منجر به کاهش التهابات و ورم مفاصل می شود.



ویتامین E


این ویتامین خاصیت ضدالتهابی و تقویت سیستم ایمنی را بر عهده دارد. مقدار توصیه شده آن تا 800 واحد بین المللی در روز است.



روی، مس و منگنز


به عنوان کوفاکتور برای فعالیت آنزیم سوپر اکسید دسموتاز (SOD) عمل می کنند. بدن به طور طبیعی این آنزیم ضدالتهابی را تولید می نماید. عمل (SOD) به عنوان یک عامل ضد التهابی ضعیف است. (SOD) موجود در بدن به همراه منگنز ، روی و مس اثرات آنتی اکسیدانی را تقویت می نماید.


مقادیر توصیه شده :
مس 2 میلی گرم دو بار در روز
روی 30 میلی گرم دو بار در روز
منگنز 50 میلی گرم دو بار در روز
روی و منگنز مستقیماً اعمال آنتی اکسیدانی دارند. روی اضافی می تواند باعث کمبود مس و همچنین کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن شود. به همین دلیل نباید روزانه بیش از 90 میلی گرم روی مصرف شود.

کاروتنوئیدها


گروهی از آنتی اکسیدان ها به شمار می روند که بدن می تواند ویتامین A را از آنها تولید نماید. ویتامین A به عنوان یک ماده مغذی برای تقویت سیستم ایمنی عمل می کند. همچنین برای تجدید بافت ها نیز ضروری می باشد.
مقدار توصیه شده 25000 واحد بین المللی در روز است.



ویتامین A


این ویتامین به عنوان کمک کننده در بازسازی و تجدید سلول هاست.
مقدار توصیه شده 10000 واحد بین المللی در روز است.



اسیدهای چرب ضروری(*EFA)


شامل EPA ( ایکوزاپنتانوئیک اسید ) و GLA ( گاما لینولنیک اسید ) و لینولنیک اسید می باشد. این گروه مواد برای درمان آرتریت ( التهاب ) ، به ویژه آرتریت روماتوئید ( التهاب مفاصل ) به کار می رود. این اسیدهای چرب التهابات حاصل از پروستاگلندین های را کاهش می دهند. لینولنیک اسید در تخم مرغ ، کتان و ماهی ها مثل ماهی تون ، سالمون ، شاه ماهی، ماکرل، قزل آلا، ساردین و نیز جگر ماهی یافت می شود. GLA در منابع گیاهی مانند روغن پامچال و روغن دانه توت سیاه یافت می گردد.



روغن ماهی


منبع مهم EPA یا ایکوزاپنتانوئیک اسید و نیز اسیدهای چرب امگا 3 است که اثراتی مشابه GLA دارد. میزان توصیه شده 2 تا 3 کپسول 1000 تا 1700 میلی گرمی، سه بار در روز است.
روغن تخم کتان نیز به عنوان یک منبع گیاهی، برای جانشین شدن روغن ماهی مفید است.



ویتامین B6


این ویتامین در کاهش دردهای عصبی و دردی که علت آن گرفتگی اعصاب است ، مؤثر است. این ویتامین ممکن است به کاهش علائم آرتریت نیز کمک کند.
مقدار دوز توصیه شده 50 تا 200 میلی گرم در روز است.
دوزهای بالای ویتامین B6 ممکن است اثرات جانبی مسمومیت عصبی ایجاد نماید، به خصوص زمانی که به تنهایی و بدون مصرف سایر ویتامین های گروه B و منیزیم مصرف شود.



گلوکز آمین سولفات


این ماده به صورت طبیعی در غضروف مفاصل موجود بوده و برای درمان آرتریت و عوارض مربوط به مهره های بدنی به کار می رود.
مقدار توصیه شده 500 تا 1000 میلی گرم ، دو تا سه بار در روز است.

* ESSENTIAL FATTY ACIDS منبع : ماهنامه سلامتی و تغذیه

[رزیتا]

درمان دیسک کمر

راه‌های درمان بیرون زدگی و پارگی دیسک کمر کدام است؟


اگر بیمار به موقع مراجعه کند و هنوز بیماری خیلی پیشرفت نکرده باشد، در اکثر این بیماران با دادن داروهای شل‌کننده و ضدالتهاب، مراحل حاد برطرف می‌شود.
مرحله بعدی درمان، انجام فیزیوتراپی می‌باشد. متعاقب آن با تقویت عضلات اطراف ستون فقرات به وسیله ورزش یا تحریکات الکتریکی، بار و فشار وارده به ستون فقرات را کم می‌کنیم تا مشکل بیماری کاهش یابد. ولی اگر بیماری دیسک کمر در مراحل پیشرفته باشد و فرد دچار پارگی و بیرون زدگی و فشار روی ریشه عصبی شده باشد، در این مرحله نمی‌‌توان از روش‌های ذکر شده استفاده کرد. به عبارتی هر کدام از روش‌های درمانی، زمان و مورد خاصی باید داشته باشند تا نتیجه مطلوب گرفته شود؛ به‌طور مثال زمانی که دیسک به ریشه عصبی فشار می‌آورد، ممکن است فیزیوتراپی و ورزش کردن باعث تشدید درد و حتی علایم عصبی و فلج‌های مختلفی شود، بنابراین در این مرحله حتما باید از عمل جراحی استفاده کرد.

آیا بعد از درمان دیسک کمر، امکان عود مجدد وجود دارد؟


در تمام روش‌های درمانی دیسک کمر، امکان عود مجدد وجود دارد، ولی معمولاً عودها در سطوح بالا‌تر و پایین‌تر دیسک درمان شده ی قبلی اتفاق می‌افتد. البته گاهی ممکن است در همان سطح قبلی هم اتفاق بیفتد. اگر بیمار مراحل درمان را به خوبی انجام دهد و ورزش‌هایی را که برایش تجویز شده ادامه دهد و وزن خود را نیز کاهش دهد، ممکن است تا آخر عمر هیچ مشکل برایش پیش نیاید، ولی اگر مراحل درمانی را کامل انجام ندهد، امکان عود مجدد وجود دارد. در روش‌های جراحی هم به همین ترتیب می‌باشد. وقتی بیمار عمل می‌شود، به او توصیه می‌شود که به تقویت عضلات بپردازد و در کنار تقویت عضلات فیزیوتراپی را هم ادامه بدهد. نباید وزنه‌های سنگین را بلند کند و کارهای اشتباهی را که قبلا انجام می‌‌داده تکرار کند. در غیر این صورت ممکن است در همان سطح اولیه و یا سطوح دیگر دچار در رفتگی دیسک شود. روش‌های عمل جراحی نیز متفاوت است و از عمل‌های کوچک و بسته تا عمل‌های باز و بزرگ انجام می شود.

به عنوان مثال اگر سطح در رفته فقط یک سطح باشد و بیمار لاغر باشد و میزان در رفتگی نیز کم باشد، در این موقع از روش‌های عمل بسته می‌توان استفاده کرد. اگر کمی شدیدتر باشد، از روش‌های میکروسکوپی استفاده می‌کنیم و اگر خیلی شدید باشد و چندین سطح را گرفتار کرده باشد و بیمار چاق نیز باشد، ناچارا باید از روش‌های باز و وسیع استفاده شود.
چگونگی درمان و نوع عمل توسط پزشک تشخیص داده می شود و برای هر بیمار، عمل جراحی متناسب با شرایط وی در نظر گرفته می‌شود.

عدم درمان به موقع دیسک کمر چه عواقبی ممکن داشته باشد؟


عدم درمان به موقع دیسک کمر باعث بدتر شدن وضعیت بیمار خواهد شد و درد بیمار را تشدید خواهد کرد. ممکن است به خاطر یک عمل کوچک، مجبور شویم عمل‌های بزرگ‌تری را انجام دهیم و حتی ممکن است باعث تخریب دیسک و تخریب خود مهره و سرخوردگی مهره شود و در نتیجه مجبور شویم که از یک عمل کاملا وسیع، با کار گذاشتن پلاتین و وسایل خاص فلزی در کمر بیمار استفاده کنیم. عدم درمان به موقع ممکن است باعث عوارضی مانند بی‌حس‌های دائمی یا اختلالات حرکتی شود که این عوارض باعث افتادگی پا و کشیدن و لنگی پا خواهد شد.
همچنین عدم درمان به موقع ممکن است باعث ایجاد مشکلات ادراری و مثانه‌ای شود و یا مشکلات اسفنکتر مقعد به وجود بیاورد و بیمار نتواند ادرار و مدفوع خود را نگه دارد. این مشکلات در آقایان باعث ایجاد ناتوانی‌های جنسی هم می‌شود. به علت این که اعصاب مانند دیگر نسوج و پوست قابل ترمیم نمی‌باشند و اگر صدمه ای به آنها برسد، دیگر به حالت اولیه بر نمی‌گردند، بنابراین قبل از صدمه شدید، باید حتما نسبت به درمان اقدام کرد.

در درمان این بیماران با چه مشکلاتی مواجه هستید؟


خوشبختانه اکنون در درمان این بیماران با مشکل خاصی مواجه نیستیم و بسیاری از امکانات و وسایل، چه تشخیصی و چه زمانی، موجود می‌باشد. حتی یک سری امکانات قابل حمل و نقل وجود دارد که برای بعضی از بیماران، که نیاز به یک سری وسایل خاص دارند، توسط شرکت‌ها و تکنسین‌های آنها فراهم می‌شود.

توصیه کلی شما به افراد مبتلا و دیگر افراد کدام است؟


بهترین توصیه این است که پیش‌گیری بهتر از درمان می‌باشد. پس در مرحله اول باید سعی کنیم که اصلا مبتلا به این بیماری نشویم. می‌بایستی در این ارتباط تمام مواردی که باعث پیش‌گیری از ایجاد این بیماری می‌شود را رعایت کنیم؛ از جمله ورزش کردن، کاهش وزن، عدم بلند کردن اجسام سنگین و هول دادن اجسامی مانند اتومبیل یا بلند کردن اتومبیل.
ورزش ملایم روزانه داشته باشیم تا بدنمان همیشه در فرم ایده‌ال قرار گیرد و عضلات وضعیت طبیعی را حفظ نمایند و استخوان‌ها دچار پوکی نشوند.
همچنین باید تغذیه مناسبی داشته باشیم (تغذیه مناسب به معنی زیاد خوردن نیست، بلکه به معنی درست خوردن می‌باشد). از میوه‌جات و سبزی‌جات و لبنیات حتماً در وعده‌های غذایی استفاده کنیم. در معرض نور خورشید به مقدار لازم قرار گیریم. درست بنشینیم یا بخوابیم یا راه برویم؛ مثلا موقع مطالعه، پشت‌میز و صندلی قرار بگیریم و اگر می‌خواهیم تلویزیون نگاه کنیم، لم ندهیم یا کج نشویم و یا در تخت خواب و به حالت نیم خیز مطالعه نکنیم. رعایت این موارد باعث می‌شود فشار بر روی دیسک‌های مختلف از جمله دیسک کمر، دیسک گردن و سایر قسمت‌ها، وارد نشود.
برای درمان حتما به موقع اقدام شود، و پزشک طرف مشاوره، فردی باشد که تبحر و اطلاعات کافی داشته باشد. البته به یاد داشته باشید که تنها علت کمردرد، دیسک کمر نمی‌باشد و کمر درد علل بسیار متفاوتی دارد و بر حسب مورد، باید بیماران درمان شوند.

ممکن است علت‌های درد کمر، مشکلات تغذیه‌ای و متابولیکی مانند بیماری دیابت، نقرس یا تمام بیماری‌های التهابی و عفونی و حتی بدخیمی‌ها باشند. بنابراین در صورت بروز کمردرد حتما به پزشک مراجعه کنید تا بر حسب مورد خاص، کمردرد درمان شود.
گروهی از بیماران، اظهار می‌نمایند که نگران فلجی شدن بعد از عمل جراحی هستند، بنابراین باید گفت که به هیچ وجه به اظهارات ناآگاهانه و غیرعلمی اطرافیان توجه نکنند و مطمئن باشند چنان چه برای درمان این بیماری به موقع اقدام کنند، امکان فلجی وجود ندارد. اصولا با پیشرفت‌هایی که در علم پزشکی انجام گرفته (پیشرفت‌های تشخیصی و درمانی)، اصلا فلج بعد از عمل پیش نمی‌آید و به هیچ‌وجه نباید نگران باشند. ولی اگر خیلی دیر به پزشک مراجعه کنند، امکان آسیب‌ جدی به ریشه‌های عصبی در اثر بیرون زدگی‌ها و پاره شدگی‌ها وجود خواهد داشت و ممکن است علایمی مثل افتادگی پا و لنگی پا برایشان ایجاد شود. البته قابل ذکر است چنان چه بیماری افتادگی و لنگی پا و حالت فلج ایجاد شود، مسلما نباید این انتظار باشد که بعد از عمل کاملاً سالم شوند و مانند بقیه افراد راه برود.

به‌طور کلی باید گفت: دیسک کمر بیماری ای نیست که افراد نگران شوند و چنان چه به موقع درمان گردد، حتماً از سلامتی کامل برخوردار خواهند شد.


دکتر فرزین هاشمیان-متخصص و جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات

استادیار دانشگاه علوم پزشکی همدان