روانشناسی کودک

[دانه کولانه]

آموزش ریاضیات به فرزندان - كمك به كودك خود در آموختن رياضيات مقالات روانشناسی

دكترهادىشاكر*

بسياري از اوليا براي كمك به كودك خود در آموختن رياضيات ، سعي ميكنند به روشهاي گوناگون متوصل شوند تا مفاهيم پيچيده ي رياضي را به او بياموزند . براي اينكه كودك بهترين كمك را دريافت كند ، بايد هدف را ايجاد اشتياق هرچه بيشتر در نظر گرفت و سعي كرد تا آنجا كه ممكن است فشار را كاهش داد . انگيزه ي يادگيري را با نشان دادن كاربرد گسترده رياضي در زندگي روزمره و اينكه خود اوليا احساس منفي خود را از رياضي به كودك القا نكنند ، مي توان قوي تر ساخت .

·سعي كنيد احساس شخصي شما نسبت به رياضي ، شناخت كودك را از دنياي اعداد و محاسبات تحت تاثير قرار ندهد. زمان روش هاي آزار دهنده اي براي آموزش مفاهيم رياضي سپري شده و نگاه جديد سعي در هر چه بيشتر كاربردي تر ساختن اين آموزش دارد تا آموخته هاي كودكان با جهان واقعيت سازگارتر باشد .


·با كاربرد روزمره رياضي در زندگي ، كودك به اهميت اين مهارت پي خواهد برد. مثلا به هنگام پرداخت صورت حساب خريد يا اندازه گيري متراژ منزل يا محاسبه وزن مواد غذايي در آشپزي ، مي توان كودك را به كمك طلبيد . با توضيح شغل هاي
مختلف مثل مهندسان ، دارو سازان و ستاره شناسان ، ديد گاه او به كاربرد رياضي گسترده تر خواهد شد .

·با صداي بلند حساب كردن در منزل يا فروشگاه ، كه روند محاسبه را به كودك نشان مي دهد نيز روش موثري است . مثلا ، وقتي كودك از شما تقاضاي شيريني مي كند با گفتن اينكه " خوب ، اگر از اين پنج شيريني يكي را تو بخوري و يكي هم خواهرت بخورد براي من و پدرت چند تا باقي مي ماند؟ " از او بخواهيد كه او هم با صداي بلند حسابش را به شما بگويد . مهمتر از جواب درست يا نادرست او ، روالي است كه او براي رسيدن به جواب استفاده مي كند .


·بسته به علاقه كودك و البته نظر معلم او ، گاهي و نه هميشه ، ماشين حساب و نرم افزار هاي رايانه اي براي ايجاد هيجان نسبت به مفاهيم رياضي و محاسبات مفيد خواهد بود .


·يك ساعت عقربه اي براي كودك تهيه كنيد . گاهي از او سئوالاتي در مورد زمان بپرسيد . مثلا : " اگر برادرت ساعت 4 بيايد ، چند دقيقه ي ديگر بايد منتظر باشيم ؟"


·از كودك بخواهيد وزن اشيا ، لوازم منزل ، كتاب و ... را حدس بزند . خود شما هم حدس بزنيد و بعد با ترازو تعيين كنيد كه كدام يك نزديكتر حدس زده است . يك روش ديگر جمع زدن اندازه ي قد يا وزن اعضاي خانواده است تا معلوم شود در مجموع قد يا وزن خانواده شما چقدر است .اين روش براي تمرين جمع اعداد سه يا دو رقمي مناسب است .


·بازي هاي خريد و فروش با مقدار هاي مختلف پول كودك را با مفهو م پول و محاسبه آن آشنا مي كند . بازي هايي مثل مونو پولي ،هنوز براي بسياري از اوليا و كودكان جالب است . يك بازي ديگر هم پيشنهاد مي شود: با كمك يك تاس اعداد ، اعضاي خانواده عددي را بين يك وشش بدست مي آورند و برابر آن سكه معيني -مثلا يك توماني - دريافت مي كنند ، وقتي مجموع سكه ها به رقمي قابل تعويض رسيد ، آنرا با اسكناس يا سكه ي پر ارزش تر ، معاوضه مي كنند . وقتي بودجه فرضي تمام شد ، كسي كه بيشترين ميزان پول را بدست آورده است ، برنده مي شود . در مثالي ديگر، مي توان كودك را با بودجه اي معين براي خريد لوازم يك وعده غذا به حساب دعوت كرد و ديد كه چطور بودجه بندي را مي آموزد و آيا حدس هاي او قابل انجام است؟ و اگر چنين بود بر همان اساس خريد انجام بشود .


·يك روش براي آشنايي وي با مفهوم حجم ، وزن و نسبت اين است كه با كمك ظروف اندازه گيري از او بخواهيد مقادير برنج ، حبوبات يا مايعات را براي تهيه ي غذا پيمانه كند .

گاهي اوليا نگران توان يادگيري فرزندشان هستند . در اين شرايط ، معلمان بهترين داوري را عرضه مي كنند زيرا امكان مقايسه كودك را در كنار همكلاسان ديگر و شرايط مختلف مدرسه دارند . علائمي مانند مشكل در ياد آوري ارقام ، اشتباه نوشتن اعداد مثلا 7 با 8 يا 3 با 2 ، كلافه شدن و بيقراري هنگام كار با ارقام ، ناتواني در دنبال كردن دستور العمل هاي ساده رياضي ، ناتواني در درك مفاهيم ذهني مثل بزرگتر و كوچكتر يا قبل و بعد يا كم سن تر و مسن تر و اضطراب بالا در مورد تكاليف رياضي كه اگر همه يا اغلب شان در يك كودك ديده شود بايد با معلم كودك صحبت نمود . چون قبل از آنكه تشخيص اختلال يادگيري مطرح شود بايد اين احتمال كه شايد كودك تحت فشار زياد تر از حد توان است يا نيازمند تمرين هايي مانند آنچه در بالا ذكر شد است ، رد شود . سرانجام ممكن است اوليا و معلم ، به اين نتيجه برسند كه كمك روانپزشكي براي كودك لازم است .

[دانه کولانه]

اختلال دفعي در كودكان(نگهداري مدفوع)

مسائل دفعي كودكان يكي از مهمترين مسائل دوران كودكي و از عمده ترين نگرانيهاي احتمالي خانواده ها به شمار مي رود. اختلالات دفعي در كودكان انواع مختلف دارد كه ما در اين مبحث به نگهداري مدفوع و خودداري از اجابت مزاج در كودكان مي پردازيم.

اختلال در دفع مدفوع مي تواند دلايل متعددي داشته باشد.
يبوست ، اهمال در آموزش توالت رفتن ، واكنش جويي هاي كودك و مشكلات عضوي گوناگون مي تواند عوامل سبب ساز اين اختلال باشد.
اين كودكان اغلب شكمهاي باد كرده دارند و ممكن است از دردهاي شكمي نيز رنج ببرند ، اكثر اين كودكان دچار يبوست هستند و يا گاهي بدون هيچ دليل عضوي از رفتن به توالت و دفع مدفوع امتناع مي ورزند.
در كودكاني كه دچار يبوست هستند ، به علت درد ناشي از عبور و تخليه مدفوع به دليل كوچك بودن مخرج انتهايي ، كودك از توالت رفتن وحشت دارد و با جلوگيري از انجام عمل دفع ، يبوست سخت تري را موجبمي شود. ، هنگامي كه كودك تجربه نا خوشايندي از رفتن به توالت داشته باشد ، ترس و تنفر از آن مكان برايش به وجود مي آيد و در نهايت باعث مي شود كه مدفوع خود را نگه دارد.

و در كودكاني كه دچار يبوست نيستند و بدون هيچ دليل عضوي ، از توالت رفتن امتناع مي ورزند، بروز چنين رفتاري در اين كودكان مي تواند دلايل گوناگوني داشته باشد كه از مهمترين آنها مخالفت با والدين و مبارزه براي دستيابي و كسب قدرت و به دست آوردن توجه والدين كه از اين شرايط ناراحت مي شوند و يا گاهي اين كودكان از كثيف كردن خود در توالت مي ترسند ، زيرا در گذشته به اين علت تنبيه شده اند و در نتيجه سعي مي كنند مدفوعشان را در خود نگه دارند تا از اين طريق نظم را رعايت كرده باشند.

بعضي از والدين انتظارات خيلي زياد از پاكيزگي و تطابق كودكان دارند و همچنين گاهي تعاملات غلط و منفي بين كودك و خانواده مي تواند سبب بروز اين مشكل شود.

سبب شناسي

در بروز اين اختلال نظريات مختلفي وجود دارد كه ما به دو نظريه بزرگ كه در اين زمينه وجود دارد مي پردازيم كه اولين آن فرضيه از ديدگاه روانكاوي است كه فرويد بنيانگذار آن است .
از نظر روانكاوان ، كودك خردسال مي تواند از اين راه پدر و مادرش را راضي نمايد و توجه آ نها را جلب نمايد و همچنين گاهي با حفظ مدفوع مي خواهد لذت جسماني ببرد و يا كودك از طريق دفع مدفوع احساس ترس از دست دادن چيزي را دارد كه در نهايت اين گونه كودكان در بزرگسالي خويي صرفه جو و لجوج و منظم پيدا مي كنند.
و فرضيه دوم كه رويكرد رفتاري مي باشد ، افراد اين گروه معتقد هستند كه كودك آموزش استفاده از توالت را نياموخته و يا غلط آموخته و يا اين امر را وسيله اي براي بر انگيختن واكنش حتي منفي والدين مي داند و
همچنين ممكن است نتيجه رفتارهاي اجتنابي مانند ترس از توالت رفتن مانند درد هنگام يبوست و غيره باشد.

درمان

به طور كل در درمان اين اختلال ، مطالعات پژوهشهاي مختلف بيانگر آن هستند كه درمانهاي رفتاري وسيله مطمئني براي درمان اين اختلال به شمار مي آيند.
در كودكاني كه دچار يبوست هستند بايد با روشهاي مختلف سعي در از بين بردن يبوست كرد ، مي توان براي از بين بردن يبوست حبوبات ، غلات و انواع سوپ و سبزيجات و ميوه هاي تازه را در برنامه غذايي كودك افزايش داد تا يك اجابت مزاج خوب به وجود آيد ، تجارب مكرر بدون ناراحتي از دفع مي تواند به كودكي كه تجارب دردناكي را در گذشته تجربه كرده ، كمك كند.

و حال كودكي كه به علل اختلال عاطفي و بدون هيچ علت عضوي ، حالت قبض مدفوع دارد ، در درمان اين كودكان ابتدا مي بايستد شرح حال دقيقي از وضعيت آنها به دست آورد تا بتوان علت حبس مدفوع را مشخص كرد و در صورت وجود تنشهاي خانوادگي و تعامل منفي والدين و كودك و يا وجود استرس و ترس آنها را از بين برد.

پژوهشهايي كه عمدتا از بررسي مربوط به آموزش كنترل مدفوع تشكيل مي شود قويا مبين آن است كه آموزش توام با سختگيري و تنبيه منجر به ايجاد خصومت در كودكان مي شود كه در اين مرحله بايد علل لجاجت و خصومت كودك با والدين مشخص شود تا بتوان آنها را از بين برد.
همچنين عده اي از كودكان وجود دارند كه مدفوع را جزئي از وجود خود مي دانند كه در اين صورت بايد والدين براي كودك بدنش را به شكل خيلي ابتدايي تشريح كنند و در مورد چگونگي به وجود آمدن و خروج مدفوع را برايش توضيح دهند تا كودك بداند كه مدفوع جزئي از بدن او نيست و نياز به خروج دارد.

و يا كودكاني هستند كه از محيط توالت مي ترسند و به اين علت از رفتن به آنجا امتناع مي ورزند كه بايد در اين صورت ترس كودك را شناخت ، با او به توالت رفت محل قرار گرفتن ادرار و مدفوع را به او نشان داد يا اگر از صداي سيفون مي ترسد بايد به همراه او سيفون را كشيد و برايش توضيح داد كه چه عملي را انجام مي دهد و بي خطر مي باشد ، كودك را براي صحبت كردن در مورد ترسهايش تشويق كنيد ، كودك را بطور آزمايشي بر روي توالت بنشانيد تا متوجه شود كه به درون آن نمي افتد ، يك اسباب بازي مخصوص كه كه كودك دوست دارد در توالت بگذاريد كه كودك تشويق شود و برايش محيط مطبوعي به وجود آيد ،

يكي ديگر از عواملي كه باعث مي شود كودك از رفتن به توالت خودداري كند ممكن است به اين علت باشد كه برخي از والدين از مكان توالت براي تنبيه كودك استفاده مي كنند كه اينكار موجب نا امن شدن محل توالت براي كودك شده و او در آنجا احساس ترس مي كند ،در نهايت والدين بايد سعي كنند به دقت كودك خود را بشناسند تا از اين طريق بتوانند او را درك كنند و مسائل او را حل نمايند

[دانه کولانه]

کودکان بیش فعال هایپر اکتیو اختلال كم توجهي- بيش فعالي در كودكان

اختلال كم توجهي- بيش فعالي در كودكان


(Hyperactive)

اين اختلال در بر گيرنده كودكاني است كه از دستورها اطاعت نمي كنند ، از لحاظ هيجاني تحريك پذير و خشن هستند ، پيوسته از يك فعاليت به كار ديگري مي پردازند بدون اينكه هيچ يك را به سر انجام برسانند ، تمركز و توجه در كارها و يا فعاليتها و بازيها در اين كودكان پايدار نيست ، اغلب به نظر مي رسد كه حواسشان جاي ديگري است و يا گوش نمي دهند و اينطور به نظر مي رسد كه آنچه را كه گفته شده است نشنيده اند ، اكثر اين كودكان بد اخلاق ، ستيزه جو ، نافرمان و پرخاشگر هستند و با كودكان ديگر ميانه خوبي ندارند و به طور كلي لجوج ، رياست طلب و بي انضباط هستند ، رفتارهاي غير قابل پيش بيني انجام مي دهند ، مرتب در حرف ديگران مي پرند ، اشيا را از ديگران مي قاپند و به چيزهايي دست مي زنند كه اجازه آن را ندارند .

اين كودكان وقتي كه بزرگتر مي شوند در كارهاي گروهي مشكلدارند و در مدرسه نمي توانند يكجا آرام بگيرند به طور مكرر از جاي خود بلند مي شوند و يا از ميز آويزان مي شوند. بيش فعالي ممكن است به صورت بر قراري ، ناآرامي در جاي خود ، دويدن ، جهيدن و بالا و پايين پريدن درموقعيتهاي نامربوط ، ناتواني در ساكت ماندن و يا بيش از حد حرف زدن نيز نمود مي يابد.

اين كودكان معمولا در نوباوگي علائمي از خود نشان مي دهند مانند : خواب كم و گريه زياد دارند ، به نور و صدا و حرارت و ساير تغييرات محيطي به سرعت به گونه اي غير عادي پاسخ مي دهند ، مرتب در حال جلو و عقب كردن خودشان هستند ، معمولا در آغوش مادر آرام نمي گيرند و جيغ مي زنند و لگد مي اندازند و حتي در گرفتن پستان مادر هم مشكل دارنددر اين نوع اختلال ممكن است بر اثر بالا رفتن سن كودك ، مسئله خود به خود حل شود اما اين كودكان اگر به حال خود گذاشته شوند در بزرگسالي رفتارهاي ضد اجتماعي از خود نشان مي دهند.

اكثر اين كودكان از هوش بالا برخوردارند و كارهايي كه انجام مي دهند غير مترقبه و ناگهاني است و خطر را احساس نمي كنند.

به طور كلي مي توان گفت الگوي پايدار اين اختلال كمبود تمركز و توجه ، بيش فعالي و پرخاشگري است ، البته بايد اين خصوصيات حداقل به مدت شش ماه در كودك ثابت باشد تا بتوانيم بگوييم كه كودك دچار اين اختلال شده است.

علل ايجاد اين اختلال هنوز به طور قطعي ناشناخته است ، عوامل متعددي از قبيل وراثت ، مشكلات و مسائل در هنگام تولد ، عوامل عصب شناختي ، حساسيت غذايي و متغيرهاي محيطي مطرح شده است اما هيچ يك تاييد و يا رد نشده اند. پژوهشها حاكي از آن است كه پسران بيشتر از دختران به اين اختلال مبتلا مي شوند.

در درمان اين كودكان روشهاي رفتار درماني به همراه رژيم غذايي خاص و داروهايي كه پزشك براي درمان اين اختلال تجويز مي كند بهترين نتايج را در كنترل علائم دارد.

والدين چنين كودكاني بايد با مراجعه به روانپزشك و يا روانشناس با شكيبايي و ثبات قدم در اين مسير به فرزندشان كمك كنند.

[دانه کولانه]

دیر خوابی کودکان - مشکل دیر به خواب رفتن کودکان

مشكل دير به خواب رفتن در كودكان

خواب براي كودك همانند تغذيه لازم و ضروري است، بسياري از كودكان براي به خواب رفتن مشكل دارند و به موقع نمي خوابند، در كودكان معمولا بي خوابي اوايل شب اتفاق مي افتد و به اصطلاح به آن بي خوابي شبانه گفته مي شود.

احتياج به خواب در انسانها در سنين مختلف متفاوت است، به عنوان مثال به طور متوسط يك كودك دوازده ساله به نه ساعت خواب و يك كودك چهار ساله به يازده و نيم ساعت خواب احتياج دارد، البته اين مسئله بين كودكان با هم در يك سن فرق مي كند.

كودكي كه شبها با آرامش و به حد كافي خوابيده ، روز بعد به موقع از خواب بيدار مي شود و ا گر به حد كافي نخوابد ، صبح روز بعد به علت كافي نبودن مقدار خواب بهانه گير و كج رفتار مي شود و كمتر شاد به نظر مي رسد و انرژي كمتري دارد در بچه هاي بزرگتر ، به اندازه نبودن خواب شب آنها را خسته ، كند و حساس مي كند و نمي توانند بر روي درس تمركز كنند .

والدين در خواباندن كودك نقش مهمي را ايفا مي كنند، حتي عده اي از كودكان تا زماني كه يكي از والدين خصوصا مادر در كنارشان نباشد به خواب فرو نمي روند. عواملي كه سبب دير به خواب رفتن در كودكان مي شود ممكن است دلايل متعددي داشته باشد.

وقتي مي بينيد كودك شما در به خواب رفتن مشكل دارد بهتر است به موارد زير توجه كنيد:

1ـ آيا ساعتي مشخص و منظمي براي رفتن كودك به تخت وجود دارد؟

2ـ آيا كودك در تخت خود احساس خوبي دارد (به عنوان مثال : محيط اتاق خواب برايش مطبوع است؟ خيلي روشن يا تاريك نيست؟ زياد گرم يا سرد نيست؟ آيا تخت مرتب شده و يا تشك خوبي دارد؟ )

3ـ آيا بچه هاي متعدد در يك اتاق مي خوابند و همديگر را بيدار نگه مي دارند؟ 4ـ آيا كودك شما در طول روز مسائلي داشته كه فكرش را به طور مداوم مشغول مي دارد و وي را هيجان زده مي كند و باعث اخلال در خواب مي شود ؟ (مثال: هيجانات ، دعوا و در گيري ، فيلمهاي مهيج و يا تولد بچه ديگر )

5ـ آيا ممكن است سر و صدا زياد باشد و مانع خواب كودك شود؟

6ـ آيا مهمان آمده و كودك تمايل دارد ترجيحا بيدار بماند؟

7ـ آيا كودك در اتاق وقتي تنها است احساس ترس مي كند؟

در كل دلايل متفاوتي مي تواند باعث نرفتن به موقع كودك به طرف تخت خود شود.

واقعيت اين است كه براي خوابي راحت داشتن در شب براي كودك تنها يك روش وجود ندارد، راه حلها و توصيه هاي گوناگوني در اين زمينه وجود دارد كه چكيده اي از آنها به شرح زير است:

• براي كودكتان زمان خواب با مشورت با خودش تعيين كنيد و وقتي به زمان خواب وي نزديك است به كودك بايد حتمافرا رسيدن زمان خواب را ياد آوري كنيد ، آنها به برخورد قاطع شما و يك قرار ثابت براي خواب نياز دارند.

• سعي كنيد برو به اتاق خوابت مثل يك عمل تنبيهي به نظر نرسد و به جاي آن مي توانيد به كودك بگوييد كه لازم نيست بخوابي بلكه بايد در تخت خودت استراحت كني ، وقتي جنبه اجبار براي خواب از بين برود احساس آرامش و خواب خود به خود به وجود مي آيد .

• تشويق كودك با صحبت و با عمل ، به اين صورت كه هر شب به وقت شناسي و در رختخواب رفتن وي جايزه بدهيد. جايزه مي تواند يك خوراكي ويژه قبل از خواب مثل يك ليوان شير يا خوراكي كه كودك دوست دارد باشد و يا به عنوان تشويق يك لباس خواب نو و قشنگ به او هديه بدهيد

• مي توانيد قبل از خواب با يك عمل مطبوع مثل : قصه گفتن و يا گوش كردن به نوار قصه و يا لالايي روزش را به پايان برسانيدهمين طور حمام كردن و ماساژ قبل از خواب و يا تكان دادن كودكان كوچكتر به آرامي ، مفيد خواهد بود.

• سعي كنيد هنگام خواب ، كودك لباس خواب راحتي بپوشد و اتاق خواب كودك تهويه خوبي داشته باشد و لحافهاي سنگين را براي او نگذاريد. توجه كنيد كودك شما يك محل خواب مطبوع داشته باشد كه خوب به نظر برسد مثل: يك اتاق شخصي و يا تخت شخصي.

• فعاليتهاي بدني كودك مانند: بازي كردن در پارك، برنامه هاي ورزشي و ... را در طول روز افزايش دهيد. البته بايد اين بازيها تا غروب ادامه داشته باشد و بتدريج فعاليت كودك را از زمان غروب به بعد كاهش داده و به جاي بازيهاي پر تحرك ، فعاليتهايي مثل: مطالعه كردن و شنيدن قصه و يا تماشاي تلويزيون را جايگزين كرد، بايد سعي كرد قبل از خواب بازيهاي هيجان انگيز مثل: بازيهاي كامپيوتري انجام ندهند و يا فيلمهاي هيجان انگيز نبيند.

• اگر كودك در شب سخت به خواب مي رود به او اجازه خوابيدن در طول روز را ندهيد.

• به خاطر داشته باشيد مصرف شبانه برخي از مواد غذايي مانند : چاي و يا نوشابه ، خواب كودك را كاهش مي دهد.

• اگر كودك شما در اتاق خواب خودش مي ترسد خيلي مهم است كه شما ترس او را جدي بگيريد ، كودك را آرام كنيد و سعي كنيد با هم پي به علت ترس ببريد . به كودك اين فرصت را بدهيد كه در مورد مشكل احتمالي و هيجانات يا چيزهاي جالبي كه در روز برايش اتفاق افتاده با شما صحبت كند ، حتي كودك مي تواند وقتي در تخت خود دراز كشيد از زبان خودش داستاني براي شما بگوييد و در مورد اين داستان با او صحبت كنيد و مطمئن شويد كه تخيلات در ذهن او نماند. اين مسئله كمك مي كند كه كودك با آرامش بيشتري به خواب فرو رود.

سوال : مقدار لازم خواب براي كودكان در سنين نوزادي، 1 سالگي ، 3 سالگي ، 5 سالگي و 7 سالگي تقريبا چقدر است؟

معمولا كودكان و نوجوانان 8 ساعت در شبانه روز مي خوابند و مقدار نياز به خواب در انسانها را نمي توان به طور دقيق گفت به اين دليل كه مقدار خواب بر اساس نيازهاي فرد فرق مي كند. اما به طور ميانگين مي توان گفت: يك نوزاد در 24 ساعت بين 19 تا 20 ساعت مي خوابد و يك كودك 1 ساله معمولا در شبانه روز بين 14 تا 15 ساعت در خواب است ، همينطور يك كودك 3 ساله در 24 ساعت به طور ميانگين 12 ساعت در خواب است و يك كودك 5 ساله معمولا در شبانه روز 11 ساعت مي خوابد و همچنين يك كودك 7 ساله در طول 24 ساعت به طور ميانگين 9 تا 10 ساعت مي خوابد .

سوال : دير خوابيدن كودكان زير 1 سال كه تقريبا زياد مشاهده مي شود چه علتي دارد؟

خواب يك نوزاد به طور كل با خواب بزرگسالان تفاوت دارد و ما نمي توانيم توقع داشته باشيم كه بتوانيم نوزاد را به خواب منظمي عادت دهيم ، خواب نوزاد قبل از 3 ماهگي خيلي سبك است و نوزاد مي تواند بر اثر گرسنگي و سر و صدا از خواب بپرد ، در واقع اين به اين دليل است كه خواب نوزاد در اين مرحله به اين صورت است كه او در جريان خواب ، در مرحله خواب سبك و سپس خواب سنگين در تناوب است و تدريجا با رشد سني او اين خواب به مراحل عميقتري تبديل مي گردد ، معمولا از 3 ماهگي خواب كودك ريتم پيدا مي كند و در 6 ماهگي كودك مي تواند تمام شب را يكسره به خواب رود و در صبح و بعد ظهر خواب كوتاهي داشته باشد

در مورد كودكان بين 9 تا 12 ماه مي توان گفت كه اين كودكان در اين سن به اين دليل كه مي خواهند محيط اطراف را شناسائي كنند و ميل به شناخت محيط اطراف آنها را فعال مي كند ، معمولا دير به خواب فرو مي روند .

[دانه کولانه]

کابوس کودکان - خوابهای وحشتناک در کودکان و راه های برخورد با آن - مقاله روانشناسی

خوابهاي وحشتناك در كودكان

در اين حالت كودك به علت ديدن خوابهاي ترسناك از خواب بيدار مي شود و اغلب بخشي از خوابي كه موجب ترس وي شده و يا تمامي آن را به ياد مي آورد.

در اين زمان كودك اكثرا در رختخواب خود مي نشيند و فرياد مي كشد و يا گريه مي كند و يا به طرف اتاق خواب و تخت والدين مي آيد و از آنها تقاضاي كمك مي كند.

گاهي هم ممكن است كودك دچار وحشت شبانه در خواب شود و با صداي بلند در خواب داد بكشد و گريه كند اما از خواب بيدار نشود.

علل و موجبات اصلي كابوسها ممكن است بر اثر رويدادها و مسائل ترسناكي باشد كه كودك در طي روز در تلويزيون مي بيند يا در داستانها و كتابها مي خواند و يا اطرافيان تعريف مي كنند و يا اصولا مسئله اي باشد كه كودك خود شخصا با آن رو به رو است مانند: دعواها، مشكلات احساسي و در بچه هاي بزرگتر مشكلات در مدرسه و شايد سختي تكاليف درسي و غيره

همچنين كابوسهاي كودك مي تواند تاثيراتي از اعمال روزانه باشد، يك روز فشرده و سخت مي تواند باعث كابوس هنگام خواب شود . البته خوابهاي وحشتناك مي تواند از تخيل كودك هم شكل بگيرد بدون اينكه معناي خاصي داشته باشد .

در بچه هاي كوچك اين خوابها قسمتي از رشد آنهاست و وقتي از خواب مي پرند بلافاصله به خواب مي روند و در فردا آن روز چيزي به ياد نمي آورند.

هر كابوسي به اين معني نيست كه مسئله اي وجود دارد .

در كودكان تب، مريضي، زياد يا دير خوردن غذا مي تواند نقش مهمي در كابوس داشته باشد.

نحوه بر خورد والدين هنگام ديدن خوابهاي وحشتناك به اين گونه است كه:

هنگامي كه كودكي در دل شب فرياد كشيد، بي آن كه از خواب بيدار شود ، بايد او را نوازش كرد و آرام در گوشش لالايي نجوا كرد و در اين هنگام نبايد كودك را حتي الامكان از خواب بيدار كرد.

اما زماني كه كودكتان از صداي فرياد خودش بيدار شد ، همچنان وحشت زده و ترسيده است او را در آغوش بگيريد و يك ليوان آب به او بدهيد و او را نوازش كنيد و با صداي آهسته برايش تعريف كنيد كه اين فقط يك خواب بود و گذشت ، آنچه كه ديدي همه در خواب بود.

حتي اگر كودك معني واژه رويا (خواب) را هنوز ياد نگرفته باشد ، طنين آرام بخش صدايتان او را تسكين خواهد داد و به او خواهد فهماند كه آنچه كه ديده واقعيت نداشته است ، و اگر كودك باز هم بي قراري كرد مي توان چراغ را روشن كرد و گفت بيا به دنبال آن چيزي كه مي ترسي بگرديم و يا به او بگوييم چراغ را برايت روشن مي گذارم.

البته امكان دارد كه در بعضي موارد، صحنه هاي از آن كابوس وحشتناك در ذهنش دوباره تكرار شود و از ترس اينكه دوباره آن منظره هاي وحشتناك را ببيند از رفتن به رختخواب امتناع ورزد، توصيه اي كه در اين زمان وجود دارد اين است كه موضوع خوابي را كه كودك عنوان مي كند را به شكل ديگري به پايان برسانيم به اين شكل كه مثلا اگر خواب اژدها را ديد به او بگوييم كه در انتها تو شمشيري داشتي و اژدها را كشتي.

سعي كنيد وقتي كودك خواب ترسناك مي بيند و به طرف تخت شما مي آيد او را به تخت خودش باز گردانيد چون بعدا خيلي مشكل است كه شب هاي بعد در اتاق خودش به خواب رود و سعي كنيد پيش كودك تا به خواب رفتن وي بمانيد و بعد اتاق او را ترك كنيد.

هنگامي كه احساس مي كنيد ديدن كابوس در كودكتان به علت اين است كه ذهنش مشغول مسئله اي است بايد دقت كنيد كه چه چيزي در زندگي كودك تغيير يافته است.

البته بايد از خود كودك كمك گرفت و يك سئوال باز و دقيق پرسيد مثلا ديشب چه خوابي ديده بودي؟ يا دقيقا از چه چيزي مي ترسي؟ و بگذاريم خودش تعريف كند و سعي كنيم بين صحبتهايش حرف نزنيم با دقت گوش كنيم زيرا كودك با اين عمل ما احساس خواهد كرد كه وي را درك مي كنيم.

البته در كودكاني كه كوچكتر هستند نبايد انتظار داشته باشيم كه خوابشان را واضح بتوانند بيان كنند زيرا كودكان در سنين پائين نمي توانند دقيقا خوابي را كه ديده اند به روشني براي ديگران تعريف كنند و فقط ممكن است يك لغت بگويند مثل: زن بد جنس يا سگ بزرگ.

در اين صورت بايد به آنها گفت كه در واقعيت و در اتاق او چيزي وجود ندارد و مي توان به همراه كودك همه جاي خانه را جستجو كرد.

پيشگيري

شبها سعي كنيد هميشه يك چراغ خواب در اتاق كودك روشن باشد و در تاريكي قبل از اينكه كودك به خواب رود به وسايل در اتاق كودك نگاه كنيد كه بد نمانده باشد مثلا سايه يك صندلي ممكن است براي كودك ايجاد ترس كند. و يا مي توان يك عروسك به كودك داد و يا در اتاق او آويزان كرد و به او بگوييد كه اين عروسك جلوي خوابهاي بد را مي گيرد.

سعي كنيم كودكان قبل از به خواب رفتن فيلمهاي خشن و ترسناك نبينند و يا بازيهاي خشن و هيجان انگيز انجام ندهند ، سعي كنيد قبل از به خواب رفتن كودك برايش قصه بخوانيد(البته نه قصه هاي هيجان انگيز) و يا يك مسئله كه براي كودك جالب است برايش تعريف كنيد و به او بگوييد :اميدوارم امشب در موردش خواب ببيني.

شما مي توانيد يك موقعيت روحي خوب و آرامش قبل از خواب، براي كودكتان ايجاد كنيد.

[دانه کولانه]

روانشناسی کودک - روان شناسی کودکان - شب ادراری (ناتواني كنترل ادرار)
روانشناسی کودک

عدم كنترل ادرار يكي از شايعترين علل مراجعه به روانپزشك يا متخصص كودكان مي باشد.

كودكاني كه به سن پنج سالگي مي رسند بايد توانائي نگهداري و كنترل ادرار خود را كسب كنند .حال اگر با رسيدن به سن پنج سالگي با سطح رشدي مناسب بدون هيچ دليل جسمي و مشكلات پزشكي و يا مصرف برخي داروها ( ادرار او رها )،كنترل ادرار صورت نگيرد و اين مسئله دو بار در هفته به مدت سه ماه پياپي باشد، فرد مبتلا به اختلال بي اختياري ادرار خواهد بود. شب ادراري ممكن است خواه عمدي و خواه غير عمدي باشد. در واقع ترس، اضطراب، از دست دادن مهر و محبت والدين، تولد كودك ديگر، جلب نظر والدين، ترس از تنبيه و در بچه هاي بزرگتر مشكل در مدرسه و دوستان و در كل هيجانات مختلف در كودك مهمترين علل بيماري هستند.

وجود نشانه هاي نظير مكيدن انگشت، كج خلقي، لجبازي و ساير مشكلات رفتاري همراه با اين اختلال گزارشاست، زيرا عدم كنترل ادرار نيز به نوبه’ خود بر روان كودك اثر مي گذارد و سر زنش يا تنبيه از طرف والدين باعث احساس ناراحتي و ضعف شده و بر شدت عدم كنترل ادرار مي افزايد، والدين بايد سعي كنند با آرامش و صبر با كودكان برخورد كنند، بايد از توبيخ و تنبيه كودك خودداري كرد و با اين عمل او را متوجه ساخت كه عدم كنترل ادرارعمل زشت و شرارت نيست بلكه نوعي بيماري است.

محققان عقيده دارند چنانچه والدين در فهم كودك و نيازهاي او بكوشند و با وي رابطه عاطفي صحيح بر قرار كنند بيماري به سهولت درمان ميشود.

به طور خلاصه درمان با تلفيق روشهاي زير انجام مي گيرد:

الف: تشويق كودك به بيان مشكلات خود و اصلاح رابطه كودك و اعضاي خانواده.

ب: از بين بردن جو اضطراب زابراي كودك .

پ: بيدار كردن كودك براي ادرار كردن در شب در فواصل معين و آشنايي كودك با آداب توالت رفتن.

ت: دادن مايعات به مقدار كم، مخصوصا نوشيدنيهايي كه در آنها كافيين وجود دارد مثل: چاي، قهوه، نوشابه.

ث: تهيه و نصب ورقه بالاي تخت كودك به اين منظور كه شبهايي كه كودك خشك بود، توسط خودش يك ستاره يا خورشيد روي آن علامت زده شود و مي توان به منظور تشويق يك جايزه در ازاي مثلا ده ستاره به او داد.

ج: دارو درماني هم در بهبود اين اختلال موثر است، اما به هر حال موفقيت آن همراه باموارد بالا مي باشد.
=================================================
==================================================

[دانه کولانه]

شب ادراری - راهنمای برخورد با شب ادراری کودک

با وجود آنكه 5 سال دارد، هنوز تقریبا هر شب رختخوابش را خیس می‌ كند.

به ‌طور معمول گرچه در سن 3 تا 4 سالگی، كودكان می ‌آموزند كه شب‌ها ادارار خود را كنترل كنند، اما شب ادراری تا سن 6 و حتی گاهی تا 7 سالگی امری طبیعی است.

در 5 سالگی 15 درصد كودكان و در 6 سالگی 10 درصد مبتلا به شب‌ادراری‌اند كه 60 درصد آنها را نیز پسرها تشكیل می ‌دهند.

دلایل پزشكی نادر است

بعضی كودكان از ابتدای تولد تا سن خاصی قادر به كنترل ادرار و مدفوع خود نیستند و به ویژه شب‌ها مدام رختخواب‌شان را كثیف می ‌كنند. این كودكان مبتلا به “شب ادراری ابتدایی”‌هستند.

احتمال بروز ناراحتی‌های دستگاه مجاری ادرار در كودكان نادر است، به همین علت، انجام دادن آزمایش‌های اورولوژی كار بیهوده‌ای است.

از جمله دلایل پزشكی رایج شب ادراری، ناقصی و نابالغی مثانه و مشكلات مربوط به خواب است.

در نمونه اول، مثانه بدون هیچ دلیلی حتی زمان‌هایی كه كاملاً پر نیست، منقبض می‌ شود و در طول روز، مدام كودك را به دستشویی می ‌كشاند و در طول شب نیز موجب شب ‌ادراری می ‌شود.

در مورد دوم، خواب به قدری عمیق است كه شخص متوجه فرمان مغز برای دستشویی رفتن نمی‌ شود. در این افراد، تقریباً خواب سبك وجود ندارد و خواب عمیق جای آن را گرفته است.

برای دارو دادن هنوز خیلی زود است

شما مخالف دارو دادن به كودكتان هستید؟ حق دارید.

دادن دارو به كودك کمتر از 6 یا 7 سال كار بیهوده‌ و اشتباهی است. شب ادراری یك نوع بیماری نیست در نتیجه نیازی به دارو ندارد، اما اگر كودکتان از مرز 7 سالگی گذشت و باز هم دچار شب ‌ادراری بود، توصیه می ‌كنیم روش‌های دارویی را با مشاوره با پزشك به كار گیرید.
برای كودكانی كه دچار مثانه‌ ناقص هستند، داروهایی وجود دارد كه در كامل شدن مثانه به آنها كمك می‌ كند، اما در مورد كودكانی كه دچار مشكلات خوابند، درمان‌ها كاملاً رفتاری است.

به هر حال درمان زمانی جواب می ‌دهد كه كودك، خود برای “مداوا شدن”، هیجان داشته باشد. وقتی خود او تصمیم گرفت باید بازی را شروع كنید!

روان كودك را جدی بگیرید

به طور معمول شب ‌ادراری در پی یك واقعه یا ناراحتی درونی حل نشده رخ می‌ دهد. تولد یك خواهر یا برادر، طلاق، رفتن به مدرسه، اسباب كشی و… همگی از دلایل شب ادراری كودكانی هستند كه تا مدت‌ها شب‌ها رختخوابشان تمیز بوده، ولی ناگهان همه چیز عوض می‌ شود. متخصصان بیماری‌های كودكان، به این نوع شب ‌ادراری، “شب ادراری ثانوی”می ‌گویند.

توصیه های کاربردی برای والدین

*برای یك مدت كوتاه شما می‌ توانید از روش‌های كلاسیك استفاده كنید. برای مثال از ساعت 18 به بعد به او نوشیدنی ندهید. فرمول همیشگی “دستشویی ، مسواك، بوس، لالا” را به او یادآوری كنید.

*به او یاد دهید كه باید در طول شب دستشویی‌اش را نگه دارد، نه اینکه او را تهدید به تنبیه کردن کنید و نه تحقیرش كنید.

*شما باید حس مسئولیت را به او القا كنید. باید كاری كنید كه این موضوع نه تنها دغدغه ذهنی شما، بلكه دغدغه ذهنی او شود.

*یك چراغ خواب روشن كنید تا او شب‌ها بدون ترس بتواند به دستشویی برود و شما را بیدار نكند.

*روی یك تقویم، شب‌هایی را كه دچار شب ادراری شده و شب‌هایی را كه تمیز بوده با خود او علامت بزنید و او را تشویق كنید كه این موضوع را خود حل كند.

*مبادا روزها “فرزند دلبندم” خطابش كنید و شب‌ها “احمق كودن” به او بگویید!‌

مریلا‌ شوكت


=================================
رختخواب خیس، كابوس شبانه كودكان
باز هم بی‌نتیجه بود. با دو دست شقیقه‌هایش را فشار داد. سرش گیج می‌رفت. این‌بار دیگر می‌خواست به معلم مدرسه پسرش بگوید كه او را سر كلاس و جلو دانش‌آموزان دیگر برای این عادت زشتش سرزنش كند.
همه راه‌ها را امتحان كرده بود. انواع تنبیه‌ها و تشویق‌ها را برای ترك این عادت ناپسندش در نظر گرفته بود. اما هیچ‌كدام مؤثر نبود. شب‌ها همه‌چیز خوب بود. پسرك قول می‌داد و با وعده‌های مادر به‌خواب خوش فرو می‌رفت

. اما صبح روز بعد، مادر می‌ماند و یك رختخواب خیس. پسرك انكار می‌كرد: «من این‌كار را نكرده‌ام!»
مادر درمانده شده بود. شاید در تربیت كودكش سستی و سهل‌انگاری كرده بود. به چشمانش نگاه كرد، معصوم بودند و ترسان. دستش پایین افتاد و در برابر كودك بی‌گناه شرمگین شد...
رختخواب خیس
شب‌ادراری به ‌معنای ناتوانی در كنترل ادرار در طول ساعات شب است. اغلب پزشكان این اصطلاح را برای كودكان زیر پنج سال به‌كار می‌برند؛ با این‌ حال، 5 میلیون كودك در ایالات متحده امریكا زندگی می‌كنند كه بعد از شش سالگی هم رختخواب خود را خیس می‌كنند. پس بپذیرید كه كودك شما تنها نیست.
برای شناخت پدیده شب‌ادراری باید بدانیم كه كلیه‌ها چگونه كار می‌كنند. كار كلیه‌ها ساختن ادرار است. ادرار از طریق حالب‌ها به مثانه فرستاده می‌شود. مثانه شبیه بالون است و ادرار را در خود نگه می‌دارد. یك دریچه عضلانی نیز مانع خروج ادرار از مثانه می‌شود. با پر شدن مثانه، یك پیام عصبی به مغز می‌رسد و مغز دستور باز شدن دریچه عضلانی را صادر می‌كند. اگر كودك در زمان خواب این پیام را دریافت نكند، مثانه او خودبه‌خود خالی می‌شود.
علل ایجادكننده شب‌ادراری ناشناخته‌اند. اما عوامل متعددی با این عارضه ارتباط دارند:
1. حجم مثانه: شب‌ادراری ممكن است به‌دلیل ظرفیت كم مثانه باشد.
2. سابقه خانوادگی: كودكانِ والدینی كه شب‌ادراری داشته‌اند، بیشتر احتمال دارد كه به این عارضه دچار ‌شوند.
3. عفونت: عفونت كلیه‌ها یا مثانه ممكن است باعث شب‌ادراری كودكی شود كه سابقه این مشكل را نداشته است.
4. كمبود هورمون ضد ادرار: میزان این هورمون در بدن كودكانی كه رختخواب خود را خیس می‌كنند كمتر از سایرین است. این هورمون ساخت ادرار را كاهش می‌دهد. بنابراین، افراد دارای سطح پایین هورمون ضد ادرار ممكن است ادرار بیشتری بسازند و مستعد شب‌ادراری باشند.
5. تأخیر در رشد و نمو: كودك ممكن است به علت تأخیر رشد دستگاه عصبی خود قادر به دریافت پیام از مثانه پر نباشد.
6. خواب بسیار عمیق: تعدادی از پزشكان به در نظر گرفتن این عامل به‌تنهایی اعتقادی ندارند.
7. رژیم غذایی: مصرف شكلات و مواد كافئین‌دار و محصولات غذایی حاوی مواد رنگی مصنوعی كودك را مستعد شب‌ادراری می‌كند.
8. علل روانی و عاطفی: برخی از كودكان دچار مشكلات روانی و عاطفی‌اند و اعتمادبه‌نفس كافی برای كنترل ادرار پیدا نكرده‌اند. این كودكان نیز مستعد شب‌ادراری‌اند.
كودكان در حدود پنج الی شش سالگی كنترل ادرار در طول شب را به‌دست می‌آورند. اما 15 درصد كودكان پس از پنج‌ سالگی همچنان در شب رختخواب خود را خیس می‌كنند. جالب آنكه 3 درصد افراد تا پانزده سالگی نیز گاه‌گاه به این مشكل دچار می‌شوند. آنچه اهمیت دارد دانستن این موضوع است كه شب‌ادراری بیماری نیست، بلكه وضعیتی است كه نیاز به درمان مؤثر و مداوم دارد.

آشنا كردن كودك با عارضه شب‌ادراری
گاه كودك از شما می‌پرسد: «من نمی‌خواهم رختخوابم را خیس كنم. نمی‌خواهم شما را به دردسر بیندازم. پس چرا این اتفاق می‌افتد؟»
ابتدا باید به كودك بفهمانید كه شب‌ادراری گناه نیست. خودتان هم باور كنید كه كودك بدون هیچ غرضی این كار را انجام می‌دهد. پس تنبیه یا شرمنده كردن او وضع را بهتر نخواهد كرد. برای كودكتان توضیح دهید كه احتمالاً كلیه او بیشتر از كلیه دیگران ادرار می‌سازد یا مثانه‌اش قادر به نگهداری ادرار نیست. می‌توانید با یادآوری این مسئله كه شما و پدرش هم مثل او بوده‌اید، فرزند خود را متوجه كنید كه تنها نیست. یك بادكنك را از آب پر كنید. به كودك بگویید كه این بادكنك شبیه مثانه است. وقتی پر می‌شود به دیواره‌هایش فشار می‌آید و كشیده می‌شود. تا زمانی كه دهانه بادكنك بسته باشد، آب از آن خارج نمی‌شود. هرگاه مغز دستور دهد، دهانه بادكنك باز می‌شود و ادرار بیرون می‌ریزد. به كودك بفهمانید كه فرمان مغز همان چیزی است كه او باید هنگام خواب دریافت كند. همچنین، كودك باید از نظر مشكلات و بیماری‌های مربوط به شب‌ادراری بررسی شود. بخصوص كودكی كه علاوه بر شب، در طول روز هم دچار مشكل در كنترل ادرار است. این كودك را باید پزشك معاینه كند و تحت آزمایش‌های ادراری قرار گیرد. خوشبختانه بجز در مورد كودكانی كه دچار بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و عفونت یا ناهنجاری‌های مادرزادی‌اند، اغلب معاینات كودك را طبیعی نشان می‌دهند.

درمان شب‌ادراری كودكان
راه‌های متفاوتی برای جلوگیری از شب‌ادراری كودكان وجود دارد. توصیه‌های كاربردی زیر را به‌خاطر بسپارید:
1. نوشیدن مایعات را قبل از خواب كودك محدود كنید. بعد از شام، نوشیدن حداكثر یك لیوان آب كافی است. مقدار دقیق مایع مورد نیاز بدن كودك خود را از پزشك بپرسید.
2. كودك را پیش از خواب به توالت بفرستید. اگر مثانه‌اش پر نیست، مجبورش نكنید كه آن را خالی كند. این‌كار باعث می‌شود كه رختخوابش را خیس كند زیرا در كار مثانه اختلال به‌وجود می‌آورد.
3. محدودسازی مصرف مایعات در طول روز هیچ كمكی به بهبود شب‌ادراری نمی‌كند. محدودسازی مایعات باید حداكثر دو الی سه ساعت قبل از خواب كودك باشد.
4. شب‌ها چراغ توالت را روشن بگذارید. گاه ترس از تاریكی باعث می‌شود كه كودك رختخوابش را ترك نكند.
5. می‌توانید از روش جایزه و ستاره كمك بگیرید. جدولی برای كودك رسم كنید و هر روز در آن یادداشت كنید كه شب قبل را خشك گذرانده یا خیس. به‌ازای شب‌های خشك به او ستاره بدهید و بعد از آنكه چند ستاره گرفت، تشویقش كنید.

استفاده از زنگ هشداردهنده
در كودكی كه رختخوابش را خیس می‌كند، باید راه عصبی مغز به مثانه تقویت شود. زنگ‌های هشداردهنده برای تقویت این مكانیسم به‌كار می‌روند. یك گیرنده رطوبت، بلافاصله پس از شروع ادرار كردن كودك، در رختخواب او فعال می‌شود و زنگ را به‌صدا درمی‌آورد. برخی از این زنگ‌ها لرزشی هستند كه برای كودكانِ دچار مشكلات شنوایی یا آنهایی كه به همراه سایرین در یك اتاق می‌خوابند به‌كار می‌روند. هنگامی كه كودك بیدار می‌شود و به سمت توالت می‌رود، این زنگ هشداردهنده عضلات سقف لگن را تحریك و منقبض می‌كند. در نتیجه، جلو خروج بیشتر ادرار گرفته می‌شود. به‌تدریج كودك می‌آموزد كه پیش از به‌صدا درآمدن زنگ از خواب بیدار شود یا تمام شب را بدون نیاز به ادرار كردن به‌ خواب رود. به این ترتیب، مشكل شب‌ادراری حل می‌شود. استفاده از این روش برای كودكان زیر هفت سال مناسب نیست. زیرا كودك باید آن‌قدر بزرگ شده باشد كه مشكل شب‌ادراری را دریابد و، به‌عنوان بخشی از درمان، با والدین و پزشك همكاری كند. براساس آمار به‌دست‌آمده، این زنگ‌ها می‌توانند تا 70 درصد در درمان شب‌ادراری مؤثر باشند. اما در 10 الی 15 درصد موارد، احتمال عود شب‌ادراری وجود دارد. توصیه می‌شود كه استفاده از این زنگ‌ها حداقل سه هفته پس از خشك شدن رختخواب كودك ادامه یابد. به‌‌نظر می‌رسد كه درمان هر كودك با این روش به چهار الی پنج ماه زمان نیاز دارد.

درمان دارویی شب‌ادراری كودكان
داروها بسیار سریع‌تر از زنگ‌های هشداردهنده عمل می‌كنند، بخصوص در كودكانی كه به اردو یا سفر چند‌روزه می‌روند. اما این داروها، به‌جای معالجه كردن عارضه، آن را برای مدت كوتاهی پنهان می‌كنند.
اسپری استنشاقی دسموپرسین برای مدت زمان كوتاه مفید است. این دارو باعث كاهش تولید ادرار می‌شود، بسیار سریع اثر می‌كند و عوارض جانبی بسیار كمی دارد. طرز مصرف آن به صورت یك پُف در هر سوراخ بینی قبل از خواب است.
داروی ایمی‌پرامین هم كه در درمان افسردگی بالغین به‌كار می‌رود، با بهبود وضعیت خواب كودك، از عارضه شب‌ادراری جلوگیری می‌كند. همچنین این دارو، با اثر بر عضلات مثانه، مانع شب‌ادراری می‌شود. به‌خاطر داشته باشید كه نباید بیش از سه ماه از این دارو استفاده كنید زیرا می‌تواند موجب تغییر رفتار كودك شود.
در مورد برخی كودكان كه عضلات مثانه آنها قبل از پر شدن كامل مثانه منقبض می‌شود، اكسی‌بوتین كاربرد دارد.

عود شب‌ادراری
گاه كودكانی كه مدت‌های طولانی رختخواب خود را خیس نكرده‌اند، دوباره شروع به شب‌ادراری می‌كنند. این عارضه در اغلب موارد علت روانی دارد. كودك به‌دلیلی كه می‌تواند تولد یك خواهر یا برادر جدید باشد مضطرب و نگران است. چنین كودكی نیاز به مشاوره روانی دارد و لازم است با او درباره آنچه نگرانش می‌كند صحبت شود.
از هر صد كودك مبتلا به شب‌ادراری، یك تا دو كودك تا پانزده سالگی رختخواب خود را خیس می‌كنند. شب‌ادراری عارضه‌ای پردردسر ولی خوش‌خیم است و در بیشتر موارد به‌سادگی برطرف می‌شود. بسیاری از كودكان سعی می‌كنند بیدار بمانند تا جلو این اتفاق را بگیرند. باید به چنین كودكانی اطمینان داد كه این مسئله دیر یا زود حل خواهد شد. پزشك و پدر و مادر در كنار او هستند و او را حمایت می‌كنند تا مشكل به‌طور كامل برطرف شود.

[دانه کولانه]

وسواس در کودکان - مقاله روانشناسی در مورد کودکان

وسواس در كودكان ماندانا سلحشور

اختلال وسواس فكرى _ عملىOCD (Obsessive Compulsive Disorder) در كودكان به صورت تفكرات مزاحم و تكرار كليشه وار رفتارهاى خاصى بروز مى كند كه موجب برانگيختگى و نگرانى آنان مى شود. كودك وسواسى خود را از درون تحت فشار مى بيند؛ فشار براى انجام دادن كارها، براى رسيدن به هدف، براى پيشرفت و موفقيت. او تصور مى كند كه استرس ها و تنش هاى فكرى او از خارج بر وى تحميل مى شوند، در حالى كه نوع تفكر او عامل اصلى اين فشارهاست. او همواره به خود مى گويد : «من بايد...» بر طبق گزارش انجمن روانپزشكان آمريكا تقريباً از هر ۲۰۰ كودك و يا نوجوان، يك نفر دچار اختلال وسواس فكرى عملى است. اين اختلال به دليل آن كه توام با درد، ناراحتى و يا بيمارى جسمى خاصى نيست، معمولاً تا سنين نوجوانى و جوانى ناشناخته مى ماند. از زمانى كه كودك به دوران نوجوانى پا مى گذارد و روابط دوستى و اجتماعى او گسترده تر مى شود، به دليل داشتن چنين افكار و رفتارهايى از بودن در جمع دوستان و همسالانش احساس ناراحتى، فشار و استرس مى كند؛ زيرا نگران است كه افكار و رفتارهاى وسواسى او از حد خارج شوند و نتواند خود را كنترل كند و همين امر موجب طردشدگى، انزوا و تنهايى او شود. بديهى است تمامى كودكان و نوجوانان نگرانى ها، ترديدها و ايده هاى گوناگونى دارند كه موجب حركت، تلاش و انگيزه آنان براى يادگيرى، بازى، دستيابى و روابط اجتماعى شان مى شود. اما اگر اين تصورات و افكار آنان مانع از زندگى عادى شان شود، براى آنها مشكل ساز خواهد شد و آنها را از داشتن يك زندگى سالم و طبيعى بازخواهد داشت. براى مثال اغلب كودكان ۹ _ ۸ ساله عادت دارند كه بر روى درز سنگفرش هاى پياده رو ها راه بروند يا اسباب بازى ها شان را مدام چك كنند و يا مراسم خوابشان را هميشه طبق آئين خاصى انجام دهند. چنين رفتارهايى كه معمولاً در اين گروه سنى كودكان رايج است، احتمالاً در بهترين شكل خود، نوعى بازى به حساب مى آيد. اما زمانى كه همين كارها بر زندگى كودك تسلط مى يابد و در عملكرد بهنجار او اخلال ايجاد مى كند، جاى نگرانى دارد. متاسفانه هر چه كودك و يا نوجوان بيشتر تحت تاثير اين افكار قرار گيرد، به تدريج در او قوى تر و پايدارتر مى شود تا حدى كه موجب شرمسارى و درماندگى او و خانواده اش مى شود.
• سبب شناسى وسواس در كودكان
روانشناسان و متخصصان علوم رفتارى تا كنون نتوانسته اند علت و زمان دقيق شروع اين اختلال را شناسايى كنند، ولى همگى بر اين نكته اذعان دارند كه عوامل چندى اعم از: وراثت، روش هاى تربيتى والدين، ويژگى هاى خانوادگى، نابهنجارى كاركرد سيستم عصبى و آشفتگى هاى خلقى در بروز اين اختلال در كودكان دخالت دارند. اختلال وسواس فكرى و عملى اختلالى است همچون ساير بيمارى هاى عادى، تغذيه اى، خواب و جسمى كه كودك هيچ كنترلى بر آن ندارد و والدين و اعضاى خانواده او بايد به اين نكته توجه كنند كه بروز اين گونه افكار و اعمال به هيچ عنوان تقصير كودك نيست و كاملاً با افكار عادى كودك تفاوت دارد. براى مثال كودكى كه فكر باز بودن شير گاز او را به ستوه آورده است، بارها و بارها با امتحان كردن شير گاز سعى مى كند اضطراب و تشويش خود را كاهش دهد، و يا كودكى كه نگران كثيف بودن دست هايش است، ممكن است چندين بار دست هاى خود را بشويد تا حدى كه پوست دست هايش حساس و قرمز شوند، و يا كودكى كه از درست بودن مشق ها و امتحانش شديداً مضطرب است، ممكن است بارها و بارها آن را پاك كند و دوباره بنويسد.
• علائم و نشانگان اختلال وسواس فكرى _ عملى در كودكان
شناخت علائم و نشانگان اين اختلال در اغلب كودكان وسواسى قدرى مشكل است؛ زيرا بچه ها قادرند خيلى ماهرانه افكار و رفتارهاى وسواس گونه خود را مخفى نگه دارند. گاهى نيز والدين توانايى كشف افكار و اعمال وسواسى آنها را ندارند و گاهى نيز به گونه اى رفتارهاى كليشه اى خود را اجرا مى كنند كه اطرافيانشان تصور مى كنند، انجام اين كارها جزء برنامه روزانه شان است. به طور كلى رايج ترين افكار و رفتار وسواسى كودكان و نوجوانان عبارتند از:
_ ترس از كثيفى.
_ ترس از ويروس ها و ميكروب ها.
_ نياز به همدردى، دلسوزى و رسيدگى.
_ توجه بيش از اندازه به سر و وضع خود.
_ اعتقاد به خوش يمن بودن اعداد، روزها، ساعات و....
_ داشتن افكار مذهبى منفى.
_ داشتن افكار پرخاش جويانه و تمايلات جنسى نامتعارف.
_ ترس شديد از داشتن بيمارى ها و يا صدمه ديدن يكى از اعضاى خانواده.
_ اشتغال شديد فكرى درباره كارهاى خانگى.
_ داشتن ايده ها و افكار مزاحم و ناخودآگاه.
• تشخيص اختلال وسواس فكرى _ عملى در كودكان و نوجوانان
كودكان و نوجوانانى كه دچار اشتغالات ذهنى، خشكى رفتار، اجراى رفتارهاى آئينى و سخت گيرى هاى بيش از اندازه مى شوند، گاه چنان از اعمال و افكار خود مضطرب و پريشان مى شوند كه تا آن كارها را انجام ندهند، آرام نمى گيرند. در مواردى نيز سعى مى كنند اين گونه افكار و رفتارهاى خود را طورى سركوب كنند و يا عادى جلوه دهند كه ديگران را نسبت به خود حساس ننمايند؛ و در موارد ديگرى كه قادر به كنترل رفتارهايشان نيستند، از والدين و ساير اعضاى خانواده شان مى خواهند كه آنان را در انجام آئين ها و مراسم افراطى وسواسى شان همراهى كنند. براى مثال ممكن است كودكى كه خودش وسواس مسواك زدن دارد، از مادرش نيز بخواهد كه او نيز چندين بار دندان هايش را مسواك بزند. به طور كلى علائمى كه والدين بايد نسبت به بروز آنها حساس و هوشيار باشند تا اين اختلال را در كودك شان زود تشخيص دهند، عبارتند از:
- مجروح شدن و ترك خوردن پوست دست كودك بر اثر شستن مكرر دست ها.
- مصرف بيش از اندازه صابون، دستمال كاغذى، نوار توالت و...
- افت تحصيلى ناگهانى و پايين آمدن يك باره نمرات امتحانات مدرسه.
- طول كشيدن بيش از اندازه مشق نوشتن.
- سوراخ شدن و تكه تكه شدن پاك كن ضمن مشق نوشتن و امتحان دادن.
- تعريف كردن مكرر و يك نواخت درس هاى روزانه با استفاده از جملات مكرر.
- لباس عوض كردن بيش از اندازه.
- داشتن مراسمى طولانى براى خوابيدن.
- نگرانى براى سلامتى اعضاى خانواده.
- اصرار بر دادن آزمايش هاى گوناگون پزشكى، براى اطلاع از سلامتى خود و اعضاى خانواده.
همچنين نكاتى كه پزشك، روانشناس و يا متخصص علوم رفتارى حين مصاحبه تشخيصى از كودك و اعضاى خانواده اش درباره آنها پرس و جو مى كند، عبارتند از: ۱ _ آيا افكار، انديشه ها، تصورات، احساسات و موضوعاتى موجب نگرانى، آزار و تشويش تو مى شوند؟ ۲ _ آيا مرتب در حال چك كردن وسايل و كارهايت هستى؟ ۳ _ آيا بيش از ساير دوستان و همكلاسى هايت دست مى شويى؟ ۴ _ آيا مدام در حال شمردن اعداد و يا انجام دادن كارها بر طبق تعداد و شمارش خاصى هستى؟ براى مثال ۵ بار دست شستن، ۱۰ بار بازديد از شير گاز، ۸ بار چك كردن قفل در و.... ۵ _ آيا كلكسيون ها و مجموعه هاى زيادى جمع مى كنى؟ ۶ _ آيا هر چيزى بايد سر جاى خودش باشد؟ ۷ _ آيا قبل از اين كه به رختخواب بروى، مجبور به انجام يك سرى آيين ها و مراسم گوناگون هستى؟
از آن جايى كه ممكن است هر كودكى به راحتى پاسخ اين پرسش ها را «آرى» بدهد و منجر به تشخيص اشتباه پزشك شود، بايد اين سئوالات را از والدين و يا اعضاى نزديك خانواده كودك نيز پرسيد و از سابقه بيمارى هاى روانى از جمله اختلالات كلامى و يا حركتى اطلاع حاصل نمود. معمولاً اختلال وسواس زمينه ژنتيكى دارد و كودكانى كه يكى از اعضاى خانواده شان دچار چنين اختلالاتى باشد، احتمال ابتلاى به وسواس فكري_ عملى بيشتر است. معمولاً نشانگان اختلال وسواس به ندرت به يك باره شروع مى شوند. ساير اختلالاتى كه معمولاً همراه با اختلال وسواس فكرى _ عملى پديد مى آيند، عبارتند از: اختلالات اضطرابى، افسردگى، اختلالات مربوط به كمبود توجه، بيش فعالى، اختلالات مربوط به يادگيرى، اختلالات رفتارى (مثل ناخن جويدن، تيك هاى عصبى، خارش پوست).
• روش هاى درمان اختلال وسواس فكرى _ عملى در كودكان و نوجوانان
پژوهش هاى مختلف نشان مى دهند كه بهترين نوع درمان اختلال وسواس در كودكان استفاده از روش هاى رفتاردرمانى و در مواردى توام با دارودرمانى است. بر طبق اين روش ها، ابتدا رفتاردرمانگر، كودك را تشويق مى كند تا افكار و آئين هاى وسواسى خود را به طور دقيق و جزءبه جزء شرح دهد، تا او بتواند اجزاى كليدى اين رفتارها را شناسايى كند. آنگاه از او مى پرسد كه انجام دادن كدام يك از رفتارهاى وسواسى اش ضرورى نيست و آيا مى تواند بدون آن كه نگران و مضطرب شود، از انجام آن بخش از رفتارهايش صرف نظر كند. در اين مرحله درمانگر، ضمن پذيرش حالات، افكار و رفتار كودك، سعى مى كند به او بفهماند كه هر فردى ممكن است در مواردى دچار خشكى رفتار و اشتغالات ذهنى وسواسى شود كه به دلايل نامفهومى مدام آنها را تكرار مى كند. هدف او از اين كار آن است كه تا حدود زيادى آئين ها و افكار وسواسى كودك را متزلزل كند تا حدى كه رفته رفته بتواند گام هاى موثرى براى حذف اين گونه رفتارها بردارد. گروه ديگرى از رفتاردرمانگران كه روش هاى خود را بر پايه ديدگاه شناخت درمانى استوار كرده اند نيز براى درمان اختلال وسواس در كودكان و نوجوانان سعى مى كنند ابتدا به كودك بياموزند كه چگونه مى تواند احساسات و افكارش را درباره فكر و عملى كه انجام مى دهد، تغيير دهد. براى مثال، اگر كودكى وسواس دست شستن دارد، از او مى خواهند كه دست هايش را كثيف كند (مثلاً گل آلود، چرب، خميرى، ماسه اى و...) و سعى كند بدون آن كه چندين بار دست هايش را بشويد به بازى خود ادامه دهد و فقط در انتهاى بازى دستش را بشويد. در اين روش، تغيير نگرش كودك درباره كثيفى و آلودگى مدنظر است و اين كه او بتواند به خود بقبولاند كه خمير نوعى وسيله بازى براى كودكان است كه از مواد بهداشتى درست شده است و لزومى نيست در حين خميربازى چندين بار دست هايش را بشويد. روش هاى درمان رفتارى زمانى كه اعضاى خانواده هم درگير حل مشكل شوند، بهترين شيوه درمان محسوب مى شود. طبق نظر روانشناسان و متخصصان علوم رفتارى، كودكانى كه براى درمان خود از اين گونه شيوه ها استفاده مى كنند، نياز به حمايت، همكارى و مشاركت تمام اعضاى خانواده دارند. در حقيقت، درصد بهبودى كودك بدون همراهى خانواده خيلى كم مى شود، زيرا شيوه هاى درمان شناختى رفتارى اغلب با قدرى اضطراب و نگرانى توام هستند كه اگر حمايت روانشناس، والدين و اعضاى خانواده را همراه نداشته باشد، درمان و بهبود كودك را به تاخير مى اندازد. به همين دليل بهتر است به روان درمانگرى مراجعه شود كه حمايت و پشتيبانى لازم را از كودك بنمايد.
• كمك هاى والدين و اعضاى خانواده
زمانى كه كودكى دچار مشكل وسواس مى شود، مادر و پدر او بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه كودك گناه و تقصيرى ندارد. وقتى آنان قصد درمان و بهبودى بيمارى فرزندشان را دارند، بايد از هر جهت كودك را مورد حمايت خود قرار دهند. والدين بايد سعى كنند آگاهى هاى خود را در زمينه نوع بيمارى فرزندشان بالا ببرند و انتظارات و خواسته هايى در حد توان كودك از او داشته باشند. آنها بايد بدانند كه چنانچه همراه و مشفق كودك باشند، روند درمان او روزبه روز تسريع خواهد يافت و رفتارها و افكار آزاردهنده كودك نيز به تدريج از بين خواهند رفت. مادر و پدر بايد بتوانند كمترين بهبودى كودك را تشخيص دهند و او را مورد تشويق و حمايت خود قرار دهند. در نظر داشته باشيد هيچ كودك وسواسى اى بدون داشتن والدينى مضطرب، پريشان و مبتلا به اختلالات عصبى وجود ندارد. تمام اعضاى خانواده بايد نسبت به اين موضوع حساس و هوشيار باشند. آنان بايد تا حد امكان شرايط را براى كودك آرام و عادى نگه دارند تا او بتواند مشكلات و سختى هاى درمان را راحت تر تحمل كند. خانه اى پرتنش و اضطراب هيچ گاه نمى تواند به كودك كمك كند تا با نگرانى و تشويش ناشى از شيوه هاى درمانگرى مقابله نمايد.

[دانه کولانه]

جيغ زدن كودک - جیغ زدن در کودکان

نوزاد از موقع تولد براي تأمين نيازهاي خود يا بيان مشكلات خود فقط گريه مي‌كند بتدريج حرف مي‌زند و با بيان كلمات نيازي خود را بيان مي‌كند. بعضاً مشكلات جسمي، مسائل شنوائي يا بيماريهاي كودك ممكن است با بي‌قراري، گريه كردن ممتد، جيغ زدن‌هاي طولاني باشد. اين يك وسيله براي ارتباط با محيط و ابزار نياز يا مطرح كردن خود است. خشونت در كودكان يا پرخاشگري ممكن است باعث ايجاد اختلالات رواني و يا پرخاشگري شود. در مسير تكامل تكلم در كودكان ممكن است اختلالات شنوائي نيز با جيغ زدن همراه باشد. چرا كه كودك نمي‌تواند نيازهاي خود را در مسير عادي ابراز كند نمي‌تواند با كلمات بيان كند و با جيغ زدن جلب توجه مي‌كند. چنانچه جيغ زدنهاي كودك باعث جلب توجه و توجه بيشتر به كودك شود او شرطي مي‌شود و سعي مي‌كند خواسته‌هاي خود را با جيغ زدن به اطرافيان تحميل كند.

بسياري از بيماريهاي زمينه‌اي كودك بيماريهاي متابوليك و كلامي و يا اختلالات گوارشي و يا بيماريهاي عصبي و يا اختلالات رواني ممكن است حالت عادي كودك را تغيير داده و منجر به اين شود که ابراز نياز كودك به طرز عادي نباشد. تغذيه كودك خصوصاً در 6 ماه اول با شير بايد براساس نياز كودك باشد. ساعت مشخص براي او در نظر نگيريد هر موقع كه دوست دارد و به هر ميزان كه نياز دارد. بهترين شرايط آن است كه كودك در بغل مادر در شرايط كاملاً آرام تغذيه شود. هر نوع استرس در مادر يا كودك اين شرايط ايده‌آل را مختل كرده و باعث كاهش شير مادر يا اختلال در تغذيه كودك مي‌شود. محركهاي محيطي مثل صداهاي بلند حتي صداي زنگ تلفن، يا بازي با كودك در ضمن شير خوردن باعث اختلال در تغذيه او مي‌شود.

زمان شير خوردن كودك از پستان مادر بهترين زمان تبادل عواطف بين مادر و كودك است و اين زماني است كه مادر با كودك خلوت كرده و بهترين و عميق‌ترين عواطف انساني در پاكترين پيوندها مبادله مي‌شود. هر چه آرامش بيشتري در اين زمان بين مادر و كودك باشد ميزان شير دهي و طول مدت شيردهي بيشتر است كودكاني كه مادران در ضمن شير دهي آرامش بيشتري داشته باشد از آرامش بيشتري برخوردار هستند و راحت‌تر شير مي‌خورند، مسلماً رشد بهتري خواهند داشت. بعضي از كودكان به محض شروع تغذيه با شير مادر دفع مدفوع دارند و با كوچكترين تحريك گوارشي ممكن است دفع مدفوع نيز تحريك شود.

كودكاني كه شير مادر مي‌خورند ممكن است 7-8 مرتبه در روز دفع مدفوع داشته باشند بعضاً اين مدفوع آبي و حتي ممكن است سبز رنگ باشد و يا ممكن است همراه با زورزدن و بيقراري باشد اين واكنشها طبيعي است و مشكل خاص براي كودك ايجاد نمي‌كند بعضاً ممكن است تعداد دفعات دفع مدفوع كودك كم شود تا هفته‌اي يك بار دفع داشته باشد دربچه‌هاي كه شير مادر مي‌خورند اين مسئله نيز ممكن است طبيعي باشد. دفع مدفوع در اين حالت ممكن است با زور زدن، قرمز شدن صورت و كمي بي‌قراري باشد چنانچه دفع كودك به همين شكل باشد و مشكل حادي ايجاد نكند غير عادي نيست خصوصاً در 6-3 ماده اول اين واكنشها همراه دفع طبيعي است و داروي خاصي لازم نيست.

[رزیتا]

بهداشت و سلامت روان و جسم كودكان



کودکان به غذاي خوب ، خواب کافي ، فضاي مناسب براي بازي و مراقبت هاي پزشکي نيازمندند. اگر اين امکانات براي بچه‌ها فراهم شود ، آن‌ها مي‌توانند زندگي خوبي را شروع کنند و مشکلاتي را که در زندگي با آنها روبرو مي‌شوند ، مانند ، ناراحتي هاي جسماني و مشکلات يادگيري ، کاهش دهند.

بهداشت مطلوب براي بچه‌ها ، قبل از تولد و با مراقبت هاي پيش از زايمان آغاز مي‌شود. مادران باردار ، در طول دوره بارداري حتماً بايد به پزشک يا درمانگاه مراجعه کنند ، غذاهاي مقوي بخورند ، از مصرف الکل ، توتون و مواد مخدر بپرهيزند و استراحت کافي داشته باشند. زنان بارداري که از مراقبت هاي پزشکي مناسبي برخوردار نيستند ، شانس تولد بچه هايي با ويژگي هاي زير را افزايش مي‌دهند :

о هنگام تولد وزن کمي دارند و امکان اين که در طول زندگي با مشکلات جسمي و ناتواني در يادگيري روبه رو شوند ، زياد است.

о دچار آسم هستند.

о عقب افتادگي ذهني دارند.

о داراي مشکلات گفتاري و زباني هستند.

о قدرت تمرکز ذهني ندارند .

о بيش فعالند.

کودکان ، بعد از تولد نيز بايد از بهداشت مناسب برخوردار باشند. يک رژيم غذايي خوب مي‌تواند در اين زمينه بسيار مؤثر باشد. بچه هاي که در سنين مدرسه هستند ، اگر غذاي خوب و مقوي مصرف کنند ، تمرکز بهتري در کلاس درس خواهند داشت. غذاي آن‌ها بايد شامل اين مواد باشد : انواع نان ، غلات ، ميوه ، سبزيجات ، گوشت ، مرغ ، ماهي و يا جانشين آن‌ها ( مانند : تخم مرغ ، لوبيا و نخود خشک شده ) ، شير ، پنير و ماست . بهتر است ، از خوردن چربي و شيريني زياد بپرهيزند. معمولاً بچه هاي 2 تا 5 ساله مي‌توانند غذاهايي را مصرف کنند که بزرگ ترها مي‌خورند ؛ البته در حجم کم تر.

بچه های پیش دبستاني ، به طور مرتب ، به معاينات پزشکي ، دندانپزشکي و واکسيناسيون نيازمندند. مراقبت هاي پزشکي به صورت دائمي به اندازه زماني که بچه‌ها بيمار يا دچار صدمه جسماني شده اند ، اهميت دارد.

واکسيناسيون کودکان از حدود 2 ماهگي شروع مي‌شود و آن‌ها را از ابتلا به 9 بيماري : سرخک ، اوريون ، سرخجه ، ديفتري ، کزاز ، سياه سرفه ، آنفلوانزا ، فلج اطفال و سل مصون مي‌سازد. اين بيماري‌ها ، مي‌توانند صدمات جبران ناپذيري به رشد ذهني و جسمي کودکان وارد آورند . معاينه دندان هاي کودکان نيز حداقل از 3 سالگي آغاز مي‌شود و بايد به طور مرتب ادامه يابد.

ايجاد فرصت هايي براي ورزش و رشد هماهنگ بدني ، براي بچه هاي پيش دبستاني ، اهميت خاصي دارد. آن‌ها همچنين براي تقويت ماهيچه هاي بزرگ بدن ، به تمرين هايي مانند : پرتاب توپ ، دويدن ، جهيدن ، بالا رفتن و حرکات موزون نياز دارند. تمرين هايي که براي تقويت ماهيچه هاي کوچک بدن ، به خصوص ماهيچه هاي دست‌ها و انگشتان توصيه مي‌شود ، عبارتند از : نقاشي با مداد رنگي ، درست کردن پازل ، کار با قيچي و باز و بسته کردن زيپ لباس ها.

مهد کودک؛ محل مناسبي براي پرداختن به اين قبيل کارها و کسب مهارت است .

والدين که بچه هاي معلول دارند ، به محض برخوردن با هر گونه مشکلي ، بايد خيلي زود به پزشک مراجعه کنند. رسيدگي به موقع به اين بچه‌ها ، به رشد استعدادهاي آن‌ها کمک مي‌کند.