بحث خود روان درمانی

[رزیتا]

رسول نفيسی، جامعه شناس، درباره اين نوع نگرش و آثار آن در جامعه می گويد: "ايرانی ها زمانی تمام جوابهای خود را در بوستان سعدی، مثنوی و کتب حافظ و خيام و نهج البلاغه جستجو می کردند و اينها همواره منابعی برای سيراب کردن مردم در ايران بوده اند و خواهند بود. اما نسل جوانی که در ايران در ربع قرن اخير رشد کرده اند، نسبت به تفکر در سنت بدبين است چون دولت منادی سنت شده است. معمولا وقتی دولتها بخواهند مسائلی را به زور به مردم تفهيم کنند مردم بازتاب منفی خواهند داشت. اکنون مردم به سوی يک نوگرايی سطحی گرايش پيدا کرده اند و از سنت بسيار قوی و زيبايی که در ادبيات ايران و صوفيه وجود دارد فاصله گرفته اند. جای تعجب نيست که جوانان به سوی کتابهايی می روند که نه ريشه علمی و نه تاريخی دارد بلکه فقط منادی يک نوع تجدد است. اين مقوله در ديگر حوزه ها مانند فلسفه و ادبيات نيز ديده می شود که توجه جوانان معطوف مسائل فوق مدرن و نوعی گريز از سنت است. آنان همچنين به کتابهای خود روان درمانی و درويشی گری مدرن، که بيشتر به دنبال درويشهای هندی است، جلب شده اند. اينها منابعی بی ريشه و متعلق به جامعه فوق مدرن هستند که در ايران جذابيت پيدا کرده اند."

اما، گرچه عمده خوانندگان کتابهای خود روان درمانی در ايران جوانان هستند اما گروه های سنی بالاتر که ظاهرا بايد با سنتها انس بيشتری داشته باشند نيز جذب اين گونه کتابها شده اند.

آقای نفيسی می گويد: "دنيوی گری که در جوامع مدرن به تدريج حاصل شد در ايران پس از انقلاب اسلامی، که دين به عنوان يک مسئله سياسی مطرح شد و دولت و دين يکی شدند، به سرعت زيادی صورت گرفت. به نظر می رسد اين روند در خشک کردن منابع تغذيه روانی جامعه تاثير فوری داشته است و اين شايد يکی از دلايلی است که مردم به سمت اين گونه کتابها سوق پيدا کرده اند. شايد در گذشته دين سنتی در مقايسه با آنچه دين دولتی ناميده می شود در تسهيل مسائل روانی مردم اثر بيشتری داشت. در هر حال، اين پديده يک پديده شهری و يک پديده جامعه مدرن است و برای طبقه متوسطه تحصيلکرده بيشتر از افراد روستايی يا بی سواد يا افراد کم درآمدتر جامعه مصداق دارد."

در حالی که برخی بر اين عقيده اند که اميد به زندگی در سطح جامعه ايران، به ويژه در ميان جوانان، بسيار کم است و طالبين کتابهای خود روان درمانی در واقع با خواندن آنها فقط سعی دارند مشکلات خود را آسانتر تحمل کنند، دسته ای ديگر می گويند نياز به اين نوع مطالب يک مقوله جهانی است و نه تنها زمان برای ظهور اين کتابها آماده بوده است بلکه اين کتابها توانسته اند در پاسخگويی به اين نيازها موفق باشند.