غزل های حافظ و حکایت های سعدی

[abadani]

در باب سعدی گفتنی ها بسیار است و مقایسه او با هر شاعر دیگری شاید به تعبیری قیاس مع الفارق باشد چرا که سعدی فی الواقع نمونه اعلای شعر و سخن فارسی و خداوند آن است هر چند سعدی معروف است به غزل عاشقانه و مولانا به عارفانه و اینکه حافظ تلفیقی از این دون نحله را در غزل خود مرکب کرده است و به جهانیان عرضه نموده است اما خود سعدی یک جا تکلیف را برای همگان روشن نموده است که می گوید: به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست عاشقم بر همه عالم که همه عالم ازوست ... معشوق او البته که آنجهانی است اما سعدی سعی کرده پله ها را یکی یکی بردارد و بپیماید تا به آسمان برسد یعنی معشوق را از آسمان به زمین آورده و پس از آن بهمراه خلق و در عقب آن (معشوق) به آسمان عروج نموده است شاید بتوان گفت سیر بالخلق الی الحق. او در عین حال هرگز نه معنا و نه لفظ را فدای یکدیگر نکرده است و بدین جهت در فرم هم که ماشاء الله خبرگی و زبردستی را به آسمان رسانده و حد همین است سخندانی و زیبایی را. اما یک ویژگی سعدی که اینجانب همواره او را بدان سبب تحسین میکنم انسانیت اوست او هنگام وعظ و نصیحت چنان مینماید که گویی ابناء بشر را فرزندان بلا فصل خود می داند و همانند پدری دلسوز چنانشان نصیحت می کند که ژرفای مسئولیت در قبال آنان را در لابلای سطور او هم می توان یافت دقت کنید:
در آن مدت که ما را وقت خوش بود
زهجرت ششصد و پنجاه و شش بود
مراد ما نصیحت بود و گفتیم
حوالت با خدا کردیم و رفتیم
و این بیت آخر حس پدری و مسئولیت سنگین ناشی از آن را که بر دوش خود احساس می کرد به ما چنان منتقل می کند که در صورت هر خطایی خود را شرمنده و خجلت زده از او می بینیم
یا علی مدد