زن در ادبيات فارسی - زن در شعر و ادب پارسی

[behnam5555]

مشهورترين زنان شاعر


در ميان انبوه شاعران کلاسيک فارسی زبان بندرت با اسم شاعران زن که دفتر شعری از آنان باز مانده باشد برمی خوريم. از شاعران زن دوران کهن نام دو زن شاعر مشهور است که شعرهايی پراکنده نيز از آن دو نقل شده است.
قديمی ترين اين شاعران رابعه دخترکعب است که نوشته اند از شاعران دوره سامانيان بوده است که در حدود قرن دهم ميلادی بر ايران حکومت می کردند. رابعه عرب تبار بود و به فارسی و عربی شعر می گفت. عشق او به غلامی از آن برادرش، منجر به کشته شدن او به دست برادر شد. از رابعه که نخستين شاعر زن ايرانی است بيت هايی در تذکره های فارسی نقل شده است . در اين شعرها خصوصيات زنانه به چشم نمی خورد . شايد اگر شعرهای بيشتری از او باقی مانده بود، می شد درباره شعر او و خصوصيات زنانه در شعرش قضاوت کرد.
دومين شاعران در دوران کهن مهستی گنجوی است که در حدود قرن يازده يا دوازده ميلادی می زيسته است و بعضی از تذکره نويسان او را دبير و شاعر دربار سلطان سنجر پادشاه سلجوقی دانسته اند. از احوال او چندان اطلاعی در دست نيست. تذکره ها از دانش و زيبايی او خبر داده اند و گفته اند که او قالب رباعی را در شعر فارسی رونق بخشيد . در بعضی از رباعی ها و ديگر شعر های او که تذکره نويسان نقل کرده اند آثاری از خصوصيات زنانه را می بينيم. شايد بتوان گفت که اين نخستين بار است که شاعره ای توانسته است با رهايی از سنت مردانه شعر کلاسيک، گهگاهی هم شعر زنانه بگويد.
غير از اين دو زن شاعر که تعلق به دوره های ادبيات کلاسيک دارند، از شاعران زن دوران معاصر ايران می توان از ژاله قايم مقامی ( وفات 1325/1946 ) ، پروين اعتصامی ) وفات 1320/1941 ) ، فروغ فرخزاد ( وفات 1345/1966 ) و سيمين بهبهانی نام برد که از ميان تعداد بسيار زياد شاعران زن شهرت بيشتری دارند. از ميان اين شاعران غير از فروغ فرخزاد که در قالب های نو شعرهايش را سروده است، بقيه شعرهايشان در قالب های کهن است. در شعر اين شاعران، شعر زنانه چهره مستقل و بارز خود را پيدا کرده است. در شعرهای ژاله قايم مقامی رنج ها و گرفتاری های يک زن ايرانی را که در نتيجه سنت های گذشته به او تحميل می شود بازی نمايد. در شعر پروين جلوه های نقد اجتماعی و اخلاقی با زبانی ساده بيان شده است و واژگانی که بيشتر زنان با آن سروکار دارند در شعر او بسيار است. سيمين بهبهانی اگر چه غالب اشعارش در قالب غزل است اما با آوردن وزن های تازه موسيقی عروضی شعر کلاسيک را غنايی فوق العاده بخشيده است. شعر او مشحون از عواطف انسانی است که انگيزه پديد آمدن آنها جامعه ايران و جهان معاصر است. او با مجموعه متعددی از شعرهايش از نام آورترين شاعران غزلسرای امروز ايران است. فروغ فرخزاد شاعر نوپرداز معاصر نيز از مشهورترين شاعران معاصر است که حس و عاطفه زنان در شعر او به بارزترين و متنوع ترين شکل خود تجلی يافته است. بی گمان فروغ فرخزاد از جمله شاعران است که تاثير بسيار بر شاعران معاصر نوپرداز گذاشته است و در نقد و معرفی شعر او کتاب های متعددی نوشته است. او بخصوص در مجموعه اخيرش (( ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد )) با نوآوری ها و تنوع عواطف و مضامين انسانی . اجتماعی از جمله زنان شاعر بسيار مشهور امروز ايران است و با اين که بيش از سی و هفت سال از مرگ او در يک سانحه اتومبيل و در اوج باروری می گذرد، هنوز يکی از مطرح ترين شاعران عصر ماست.