کلیله و دمنه

[ساقي]

جهان در حیرت کلیله و دمنه



وقتی نام داستان‌های حیوانات به گوشمان می‌رسد بی‌شك نخستین كتابی كه به یادمان می‌آید كلیله و دمنه است. البته كلیله و دمنه تنها اثری نیست كه در ادبیات مشرق زمین وجود دارد و در آن جانوران به سخن درمی‌آیند و چون قهرمانان داستان‌های واقعی به بیان و پیشبرد داستان می‌پردازند.

این روزها در آلمان كه یكی از كشورهای پیشرو در ادبیات و از جمله ادبیات فابل یا داستان‌های جانوران است نمایشگاهی برپاست كه در آن به گونه‌ای تخصصی و البته به شكلی كه همگان دریابند به موضوع ادبیات فابل پرداخته شده است.

این مطلب به این نمایشگاه و تاثیر ادبیات فابل مشرق زمین می‌پردازد و نشان می‌دهد كه ادبیات جهان به شكلی بنیادین به این شاخه از ادبیات شرق بخصوص ادبیات ایران می‌پردازد.

در مملكت آلمان احدی نمی‌تواند منكر این باشد كه هاپ كركلینگ (نویسنده و هنرمند آلمانی متولد 1964) در قالب‌های ادبی رو دست ندارد.
كركلینگ كه به خدای كمدین‌های آلمان معروف است، به رسم لوطی‌گری تعظیمی می‌كند و وارد صحنه می‌شود و دقایقی بعد با نوای پیانوی مزقانچی ترانه گرگ و بره‌ قصه جاویدان آن جانور لاكردار و آن قربانی بی‌گناه را سر می‌دهد.

كركلینگ كه فقط با چند جمله سر و ته قصه را هم آورده خوب بلد است كه چطور فابل‌های كهن (قصه‌های حیوانات) را با آن ته‌لهجه اسلواكیایی‌ در قالب آت و آشغال‌های فرهنگی بلغور كند.

این‌جور قطعه‌های نمایشی كوتاه بدان جهت هنوز بازارش سكه است كه همه تماشاچیان قصه گرگ و بره را از بر هستند؛ قصه‌ای كه به عنوان یك ژانر ادبی از حیث ماندگاری در میان دیگر قالب‌های ادبی ركورددار است.
فابل یا قصه حیوانات كهن‌ترین قالب ادبی است كه همیشه و در همه زمان‌ها استعمال می‌شده است.

فابل یك گونه داستان‌پردازی موفق است و بقیه گونه‌های ادبی مثلا رمان كه مدت‌هاست به پاورقی تاریخ ادبیات تبدیل شده ‌ باید در مقابل فابل لنگ بیندازد.

امروزه روز قصه‌های قدیمی كه اغلب درباره نبرد برای چهار صباح زندگی بیشتر است بخوبی جای خود را میان مردم باز كرده است. پس بجاست كتا‌ب‌های دستنویس، آثار هنری و حتی هنرمندی‌های بی‌پایان كركلینگ را هم اینك به موجودی نمایشگاهی بیفزاییم كه چندی است در اولدنبورگ آلمان برپا شده و تا اوایل ماه ژوئن (اواسط خردادماه) نیز دایر خواهد بود.

....