موسيقی در تركمن صحرا

[behnam5555]

موسيقی تركمن

موسيقيدانان خراسان قديم برای اجرای موسيقی تا دربار اكبرشاه، پادشاه مغول تبار هندوستان دعوت می‌شدند.
رساله‌های تئوريك موسيقی به زبان فارسی بر وجود ارتباط با هندوستان در اين زمينه گواهی می‌دهند.
مدت‌ها بعد دوره‌ی تغيير شكل و تاثير متقابل موسيقی‌های منطقه بر يكديگر فرا رسيد. اما پس از دگرگونی‌های سياسی در منطقه و تبديل جمهوری‌های آسيای مركزی به جمهوری‌های شوروی سوسياليستی سنن موسيقی هريك از آن‌ها به طور مستقل تكامل يافت به طوری كه قزاق‌ها، تركمن‌ها و قيرقيزها توانستند موسيقی سنتی خود را حفظ كنند و تكامل بخشند.
برخی ادوات موسيقی مانند عود با دو يا سه تار، سيم و پوشش چوبی مورد استفاده‌ی همه‌ی خلق‌های چادرنشين بوده است. همين امر در مورد كمانچه كه تارهای آن از موی دم اسب ساخته می‌شود نيز صدق می‌كند.
باربد يا باربت مدت‌ها پيش از اين كه در هندوستان، ايران و چين رواج يابد، يعنی در حدود 200 سال پيش از ميلاد در آسيای مركزی وجود داشته است.
در منطقه‌ی باختر افغانستان سازهای زيادی حفظ شده كه يادآور ادوات موسيقی يونانی است.
در يك اثر يونانی كه در تركمنستان يافت شده و مربوط به 200 سال پيش از ميلاد است، صحنه‌ای از افسانه‌های يونانی با طبل و نوعی فلوت تصوير شده است.
چنگ يونانی همچنين در قرن ششم ميلادی در نقاشی‌های روی ديوار شهر باستانی افراسياب مربوط به دوره‌ی سغديان نيز قابل تشخيص است.
در مجسمه‌های بودايی در باختر افغانستان مربوط به حدود سال 200 ميلادی نيز ابزار موسيقی خاص شرق، مانند طبل خمره‌ای دو طرفه، چنگ زاويه دار و چنگ دسته كوتاه تصوير شده اند.
در آثار بدست آمده از شهر افراسياب، سازهای ديگری متعلق به سده‌ی يك تا چهار به همراه دوتار و تنبور رايج در خوارزم ديده می‌شوند.
در تركستان شرقی نگارهای نوازندگان موسيقی مانند فلوت بلند، فلوت كليددار، بربط و نوعی طبل با ميمونی در حال نواختن متعلق به سده‌ی دوم يا سوم بعد از ميلاد يافت شده‌اند.
چنين تصويرهایی متعلق به قرن هفتم ميلادی در باخترستان و توخارستان نيز كشف شده‌اند. آرشه چنگ باستانی، چنگ زاویه‌دار و باربد كه توسط زنان نواخته می‌شدند، در قرن هفتم و هشتم ميلادی در پندشكند (تاجيكستان) پديدار می‌شوند. اين سازها در دوران تسلط تيموريان در هرات و سمرقند رونق بيش‌تری يافتند.